| Bundesrepublik Deutschland | ||||||
|
||||||
 |
||||||
| Basisgegevens | ||||||
| Officiële landstaal | Duits | |||||
| Hoofdstad | Berlijn | |||||
| Regeringsvorm | Federale parlementaire republiek | |||||
| Staatshoofd | Bondspresident Christian Wulff | |||||
| Regeringsleider | Bondskanselier Angela Merkel | |||||
| Oppervlakte | 357.022 km² [1] (2,3[2]% water) | |||||
| Inwoners | 82.491.000 (2004)[3] 82.329.758 (2009)[4] (230,6/km² (2009)) |
|||||
| Inwoneraanduiding | Duitser | |||||
| Overige | ||||||
| Motto | Einigkeit und Recht und Freiheit "eendracht en gerechtigheid en vrijheid" |
|||||
| Volkslied | Das Lied der Deutschen | |||||
| Munteenheid | euro (EUR) |
|||||
| UTC | +1 (zomer +2) | |||||
| Nationale feestdag | 3 oktober (Dag van de Duitse eenheid) | |||||
| Web | Code | Tel. | .de | DEU | 49 | |||||
| Voorgaande staten | ||||||
|
||||||
| Topografie | ||||||
 |
||||||
|
||||||
|
||||||
.svg){kind=small}
De Bondsrepubliek Duitsland (Duits: Bundesrepublik Deutschland), kortweg Duitsland (Duits: Deutschland), is een land in Centraal-Europa. Het heeft een grondgebied van 357.022 km² en grenst in het noorden aan de Oostzee, de Noordzee en Denemarken, in het oosten aan Polen en Tsjechië, in het zuiden aan Oostenrijk en Zwitserland en in het westen aan Frankrijk, Luxemburg, België en Nederland. Duitsland heeft met 82.329.758 (2009) inwoners de grootste bevolking van alle landen in de Europese Unie. Hoofdstad en grootste stad van het land is Berlijn.
Het huidige Duitsland bestaat sinds de hereniging van de Bondsrepubliek en de DDR in 1990. Duitsland als natiestaat bestaat echter al sinds 1871, toen het Duitse Rijk ontstond uit een groot aantal staten die voordien de Duitse Bond vormden. Als voorganger daarvan kan het Heilige Roomse Rijk worden gezien, dat bijna 1000 jaar bestond. De Duitse geschiedenis begint echter reeds in de 1e eeuw v.Chr., toen al sprake was van Germanië, een gebied dat bewoond werd door vooral Germaanse stammen.
De Bondsrepubliek Duitsland is een federatie van zestien deelstaten, in het Duits Bundesländer of Länder (enkelvoud Land) geheten. Het is een federale parlementaire republiek en een belangrijk lid van de economische, politieke en militaire organisaties in Europa en de wereld. Het land is onder andere lid van de EU en de eurozone, de VN, de NAVO en de G8. Duitsland is daarnaast de belangrijkste handelspartner van Nederland en België en was in 2008 de vierde economie naar nominaal bnp, de grootste exporteur en de op een na grootste importeur ter wereld.
Inhoud |
Geschiedenis
 Zie Geschiedenis van Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Vóór 1871 waren de enkele Duitse staten (bijvoorbeeld Pruisen en Beieren) alleen los met elkaar verbonden. In dat jaar sloten de Zuid-Duitse staten zich aan bij de in 1867 gevormde Noord-Duitse Bond. Sindsdien hoorde Oostenrijk definitief niet meer bij Duitsland. Het Duitse Keizerrijk was een moderne federale rechtsstaat, maar het nationale parlement, de Rijksdag, mocht nog niet de regeringsleider bepalen. Dat was voorbehouden aan de Duitse keizer, die altijd en qua grondwet de Pruisische koning was. Het Keizerrijk ging sterk mee in de industriële revolutie en had ook koloniën. De Eerste Wereldoorlog, waaraan het Keizerrijk grote of zelfs de grootste medeschuld had, werd het land fataal. Op 11 november 1918 moest het tegenover Frankrijk, het Britse Rijk en andere landen capituleren. De overwinnaars legden het land zware boetes op en namen het de koloniën en tien procent van het grondgebied af.
In 1918/1919 werd Duitsland een republiek, Weimarrepubliek genaamd. De zware lasten die het land van buiten opgelegd waren, het niet goed werkende politieke systeem, de sociale onrust en de wereldwijde economische crisis maakten in 1933 de weg vrij voor de overname van het land door de nationaalsocialisten onder leiding van Adolf Hitler.
De door het Hitler-rijk begonnen Tweede Wereldoorlog leidde in 1945 tot de bezetting van het land door de geallieerde Russische, Britse, Amerikaanse en Franse strijdkrachten. De gebieden in het oosten werden aan Polen en de Sovjet-Unie toegewezen en de Duitse bevolking werd uit deze gebieden en de rest van Oost-Europa verdreven. De overlevenden van deze in totaal ruim 15 miljoen mensen werden opgenomen in de rest van Duitsland.
In de oostelijke bezettingszone van Duitsland richtten in 1949 de communisten met hulp van de Sovjet-Russische bezetters een dictatuur op, Duitse Democratische Republiek (DDR) geheten. In dat zelfde jaar kwam in het Westen de Bondsrepubliek Duitsland tot stand, een parlementaire democratie. Hoofdstad van deze staat werd Bonn aan de rivier de Rijn.
Al eerder sloot de DDR zich door grensmaatregelingen van het Westen af. Wel bleef de grens tussen West-Berlijn, dat door Westerse troepen bezet bleef, en Oost-Berlijn open. Nadat meer dan twee miljoen Duitsers uit de DDR naar het Westen waren gevlucht, bouwden de communisten in 1961 de Berlijnse Muur. De val van het communistische blok en het einde van de Koude Oorlog betekenden ook de val van de muur op 9 november 1989, de opening van de grenzen tussen de twee Duitslanden en uiteindelijk de hereniging op 3 oktober 1990.
Het heeft de Bondsrepubliek Duitsland veel moeite gekost de twee delen van Duitsland ook in maatschappelijk en economisch opzicht te verenigen. Nog altijd maakt het voormalige Oosten in economisch opzicht een minder florissante ontwikkeling door dan het voormalige West-Duitsland.
De Bondsrepubliek was een van de eerste staten die zich in de jaren 50 had aangesloten bij de ontwikkeling die tot de Europese eenwording leidde. Per 1 januari 2002 is Bondsrepubliek Duitsland met elf andere Europese landen binnen de Europese Unie overgegaan op de euro als nationale munteenheid.
Demografie
Bevolking en religie
| Zie Bevolking van Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Duitsland heeft 82.329.758 (2009) inwoners waarvan circa 67 procent zich bekennen tot een religie en 33 niet. Met bijna 31 procent (25,46 miljoen mensen)[5] (31 december 2007) vormen de katholieken de grootste groep. Zij wonen hoofdzakelijk in het zuiden en het westen.
Bijna 30,2 procent (24,8 miljoen)[6] van de bevolking is lid van de Evangelische Kerk in Duitsland (31-12-2007). Dit verbond van kerken is vooral luthers en deels gereformeerd (calvinistisch en zwingliaans). Zij wonen vooral in het noorden. Verder zijn er nog 1,8 procent orthodoxe christenen en overige kerkleden. Bij elkaar zijn er 63 procent christenen [7] in Duitsland. De getelde kerkgangcijfers zijn dat 4,2 procent van de bevolking een katholieke kerk op zondag bezoekt (in 2007) en ongeveer 1,2 procent een EKD-kerk (in 2007). Er is een kleine joodse minderheid van 0,2 miljoen (meestal recente immigranten uit Oost-Europa en Rusland) en er zijn 3,3 miljoen moslims (3,7 procent).
Meer dan de helft van de bevolking in het gebied dat vroeger Oost-Duitsland was en in het noordelijke bundesland Hamburg hangt geen godsdienst aan.
De katholieke en evangelische kerken en de synagogen worden gefinancierd door een bijzondere kerkbelasting op basis van de inkomstenbelasting. Daaraan is alleen door uittreden uit de kerkgemeenschap te ontkomen. Veel kerken kampen met groot verlies van leden en daardoor financiële problemen.
Sinds het begin van de jaren zeventig van de twintigste eeuw zijn miljoenen gastarbeiders uit andere landen (vooral voormalig Joegoslavië, Griekenland, Turkije en Italië) naar Duitsland gekomen om er te werken. Hieronder zijn er thans ongeveer 3,3 miljoen moslims, hoofdzakelijk Turken en Koerden. In totaal zijn er zeven miljoen buitenlanders, waarmee de bevolking in totaal uitkomt op 82,4 miljoen. 91,5% van de bevolking is Duits.
Taal
| Zie Talen in Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De taal die in Duitsland wordt gesproken is hoofdzakelijk Duits. Deze Germaanse taal is nauw verwant aan het Nederlands, Engels en de Noord-Europese talen. Duits wordt ook in Oostenrijk, Zwitserland en andere aan Duitsland grenzende landen gesproken, maar het Duits heeft nergens zoveel sprekers als in Duitsland zelf. Naast het standaard-Duits, ook Hochdeutsch genoemd, zijn er dialecten. De belangrijkste grens daarbij is die tussen de Noord- en de Zuid-Duitse dialecten. In het noorden werd oorspronkelijk Nederduits (Platt) gesproken. De dialecten van het zuid-westen (waarbij taalkundig ook het Zwitserduits hoort) verschillen van de rest.
Vrijwel alle Duitsers spreken Duits. De Denen, Friezen, zigeuners, en Sorben zijn de inheemse niet-Duitssprekende minderheden.
Geografie
| Zie Geografie van Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Duitsland ligt in de Westerse helft van Centraal-Europa, in het noorden grenzend aan de Oostzee, de Noordzee en Denemarken, in het oosten aan Polen en Tsjechië, in het zuiden aan Oostenrijk en Zwitserland en in het westen aan Frankrijk, Luxemburg, België en Nederland. Oude beschrijvingen noemen Duitsland het land tussen de Zee en de Alpen.
Het land kan in drie belangrijke geografische gebieden worden verdeeld: de Duitse laagvlakte in het noorden, de centrale Duitse middengebergten, en, in het zuiden, de Alpen. Het klimaat is gematigd, al is er wel aanzienlijke variatie. Bijna twee derde van de bossen van het land bestaat uit naaldbomen, de rest is hoofdzakelijk beukenbos.
Politiek is het Duitse grondgebied verdeeld op 16 deelstaten, in het Duits Bundesländer of Länder (ev. Land) geheten.
Noord-Duitsland
Bij het noorden telt men naast Hamburg en Bremen, die eigen deelstaten zijn, ook de deelstaten Nedersaksen, Sleeswijk-Holstein en vaak ook het voormalig Oost-Duitse Mecklenburg-Voor-Pommeren. Het Noorden ligt aan Noordzee en Oostzee en wordt onder meer door de rivieren Eems (Ems), Wezer (Weser), Elbe en de Oder doorstroomd. Het land is plat (Noord-Duitse Laagvlakte) en vrij dun bevolkt. De grootste is Hamburg met 1,7 miljoen inwoners; het is ook een belangrijk industrieel centrum en heeft een belangrijke haven. In mindere mate hetzelfde geldt voor Bremen en Kiel.
Het noorden is zwaar gecultiveerd, ondanks de slechte grond. De gewassen uit deze streek zijn onder andere tarwe, rogge, gerst, haver, aardappels en suikerbieten. Melkvee wordt veel gefokt, vooral in Sleeswijk-Holstein. Varkensvlees, rundvlees en kip zijn andere veeproducten. In het algemeen is het noorden van Duitsland, op het oosten na, het economisch zwakste deel van Duitsland.
West-Duitsland
Noordrijn-Westfalen (NRW), dat aan Nederland en België grenst, is de deelstaat met de meeste inwoners (18 miljoen) en wordt meestal als het westen van Duitsland aangeduid. Verder kan men ook Rijnland-Palts, Hessen en het kleine Saarland bij het westen tellen. De grootste stad is Keulen (Köln) met rond een miljoen inwoners, belangrijk is ook de NRW-hoofdstad Düsseldorf met zijn grote luchthaven en natuurlijk het Ruhrgebied met in totaal meer dan drie miljoen inwoners. Al deze steden liggen in NRW, noemenswaard zijn verder ook de Rijnland-Paltse hoofdstad Mainz en vooral Frankfurt am Main in Hessen.
Het centrale hoogland bestaat uit de Rijnvallei, het Harz berggebied en het Thüringse bos. De rivier de Rijn die door West-Duitsland en tussen Bingen en Bonn stroomt door een steile kloof, is beroemd om zijn mooie landschap, wijngaarden en kastelen. Langs de noordelijke rand van de Rijnvallei liggen de industriële gebieden van Duitsland, waaronder het Ruhrgebied, dat wél door grote werkloosheid wordt geteisterd. De zuidelijke sectie van het Rijnland, dat de Eifel en Hunsrück-bergen bevat, is grotendeels landbouwgrond en heeft beroemde wijngaarden, vooral in de vallei van de Moezel.
Oost-Duitsland
Vóór 1945 begreep men onder Oost-Duitsland vooral het oude Pruisen ten oosten van de rivier de Elbe. Daarna was het begrip eerst voorbehouden aan de verloren Ostgebiete (die nu grootdeels in Polen liggen). Nu bedoelt men ermee het grondgebied van de voormalige DDR, dus de deelstaten Brandenburg, Saksen, Saksen-Anhalt, Thüringen en het onder Noord-Duitsland al vermelde Mecklenburg-Voor-Pommeren. De deelstaat en Duitse hoofdstad Berlijn omvat met zijn westerse helft ook een gebied dat tussen 1945 en 1990 nauw met de Bondsrepubliek was verbonden. Berlijn met zijn 3,4 miljoen inwoners ligt trouwens maar 60 kilometer van de Poolse grens.
In het zuiden van het oosten zijn de industriële centra gevestigd dichtbij de Elbe-rivier en zijn zijrivieren. De belangrijkste steden zijn hier Leipzig, Dresden, Chemnitz, Halle en Erfurt.
Zuid-Duitsland
In het zuiden liggen de twee grote deelstaten Beieren en Baden-Württemberg. München, de Beierse hoofdstad, is de grootse stad in het zuiden met 1,3 miljoen inwoners en een belangrijk economisch en cultureel centrum. Stuttgart is de hoofdstad van Baden-Württemberg. In het algemeen is het zuiden het rijkste gedeelte van Duitsland.
Door het zuiden stromen de rivieren de Donau, Iller, Lech, Isar, Neckar en de Main. Het hoogste punt is de Zugspitze (2963 m) in de Beierse Alpen. Verder bestaat het gebied uit plateaus en beboste bergen, bijvoorbeeld het Zwarte Woud, de hooglanden van Zwaben en het Bohemer Woud. Het gebied rondom het Bodenmeer is een populair toeristengebied. De belangrijkste landbouwproducten van het gebied zijn fruit, tarwe, gerst en zuivelproducten.
Bezienswaardigheden
| Zie: Werelderfgoed in Duitsland. |
Overheid en politiek
| Zie Staatsinrichting van Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Politiek systeem
De Bondsrepubliek Duitsland met haar grondwet van 23 mei 1949 is een democratisch-parlementaire bondsstaat. De grondwet kan door een tweederdemeerderheid in bondsdag en bondsraad gewijzigd worden. Enkele artikelen, waarin de basisprincipes van de grondwet zoals de federale structuur van de staat, de democratische, sociale en rechtsprincipes van de staat, en de onschendbaarheid van de menselijke waarde van het individu, zijn van iedere wijziging uitgesloten.
Parlement en kiessysteem
Het Duitse parlement heet Bondsdag (Deutscher Bundestag) en wordt normaliter alle vier jaar door de volwassene Duitsers gekozen. Het kiessysteem voor de Bondsdag baseert in principe op evenredige vertegenwoordiging maar heeft ook kenmerken van het districtenstelsel. Een kiesdrempel van vijf procent zorgt ervoor dat heel kleine partijen buiten het parlement blijven.
De Bondsdag vergadert in het historische gebouw van de Rijksdag in Berlijn. Er zijn minimaal 598 volksvertegenwoordigers, vanwege het kiessysteem zijn het meestal iets meer. De huidige Bondsdag, gekozen in 2009, telt 611 leden, de bondsdagpresident is de christendemocraat Norbert Lammert. De volgende verkiezingen zijn in september 2013.
De Bondsdag is het machtigste orgaan in het politieke stelsel: het stemt over wetten, het kiest de regeringsleider, de bondskanselier, gedeeltelijk de bondspresident en de bondsrechters, het controleert de regering en de geheime diensten en het beslist over volkenrechtelijke verdragen en over de militaire inzet van het leger
President en regering
De Duitse bondspresident (Bundespräsident der Bundesrepublik Deutschland) is het staatshoofd. Hij representeert de republiek. Verder tekent hij wetten en benoemt de regeringsleden. Hij heeft ook een minder belangrijke rol bij de verkiezing van een nieuwe regeringsleider, die echter in principe wordt gekozen door de bondsdag. In de dagelijkse politiek is hij nauwelijks betrokken, maar hoe hij zijn ceremoniële functies vervult is aan hem zelf. Hoewel van hem wordt verwacht dat hij boven de partijen staat mag hij politieke opvattingen uitdrukken.
De bondspresident wordt elke vijf jaar verkozen, door een speciaal orgaan, de bondsvergadering, die enkel voor dit doel samenkomt. De bondsvergadering bestaat uit alle bondsdagleden en een even groot aantal van vertegenwoordigers van de deelstaatparlementen. Een bondspresident kan aansluitend aan zijn eerste ambtsperiode één keer worden herkozen.
De bondsregering (Bundesregierung) bestaat uit de bondskanselier (Bundeskanzler) en de bondsministers. De bondskanselier wordt door de bondsdag gekozen, de bondsministers door de bondskanselier. In de praktijk echter moet de bondskanselier aan de wensen van zijn partij en de coalitiepartijen voldoen, echt uitzoeken kan hij niet meer dan twee, drie ministers.
De regering, ook Bundeskabinett genoemd, werkt volgens drie principes:
- Ministerprincipe: Ieder minister kan over zaken beslissen die met zijn eigen ministerie te maken hebben.
- Kollegiaalprincipe: Over zaken die meerdere ministeries betreffen beslist het kabinett.
- Kanseliersprincipe: Volgens art. 65 van de grondwet heeft de bondskanselier de Richtlinienkompetenz. Over zaken die hij zeer belangrijk vindt kan hij alleen beslissen. In de praktijk gebruikt de kanselier dit recht nauwelijks, omdat het tot grote ontevredenheid van het kabinett zou leiden. Toch is de positie van de kanselier sterker dan die van regeringsleiders in veel andere landen.
Federaal systeem
Tot de Bondsrepubliek horen Länder, deelstaten (niet officieel, maar vaker te horen is Bundesländer). Sinds 1990 zijn het zestien, daarvoor waren het tien plus West-Berlijn dat een speciale status had. De grondwet bepaalt waarover de bond alleen, waarover de bond en de deelstaten samen en waarover alleen de deelstaten kan/kunnen beslissen.
Een deelstaat heeft een grondwet, een parlement en een regering zoals een volwaardige staat. De deelstaatsregeringen sturen vertegenwoordigers naar de bondsraad (Bundesrat). Dit orgaan wordt niet als federale parlementskamer beschouwd, maar heeft wel die functie: wetten, die ook tot de competentie van de Länder horen, moeten ook door de bondsraad worden goedgekeurd. De bondsraad telt 69 leden. Elk land heeft, afhankelijk van de grootte van zijn bevolking, drie tot zes stemmen, die echter 'in blok' uitgeoefend moeten worden. Omdat in veel deelstaatsregeringen niet dezelfde partijen zitten als in de bondsregering, is het vaak moeilijk om een toestemming van de bondsraad te krijgen.
Baden-Württemberg
Beieren (Bayern)
Berlijn (Berlin)
Brandenburg
Mecklenburg-Voor-Pommeren (Mecklenburg-Vorpommern)
Nedersaksen (Niedersachsen)
Noord-Rijnland-Westfalen (Nordrhein-Westfalen)
Rijnland-Palts (Rheinland-Pfalz)
Saarland
Saksen (Sachsen)
Saksen-Anhalt (Sachsen-Anhalt)
Thüringen
.svg){kind=small}
Partijen
Partijen bestaan in Duitsland sinds de jaren 1860. Al in het Keizerrijk vervulden ze in het parlement een belangrijke functie, sinds 1918 komen ook de regeringsleden uit haar rijen. Van 1933 tot 1945 waren in Duitsland alle partijen behalve de nationaalsocialistische verboden. De meeste huidige partijen werden dus in 1945 (opnieuw) gesticht.
De grootse partij is de christendemocratische CDU, die in Beieren zelf niet optreedt maar het veld overlaat aan haar zusterpartij CSU. Samen vormen ze één fractie in de bondsdag. De meeste bondskanseliers en bondspresidenten waren lid van de CDU/CSU, die samen ook die Union worden genoemd. De andere grote partij is de sociaaldemocratische SPD, die deze naam al uit 1891 heeft. Deze twee partijen, de ene midden-rechts en de andere midden-links, worden vanwege hun grootte Volksparteien genoemd.
Nog in 1980 kregen CDU/CSU en SPD samen ruim negentig procent van de stemmen. Sindsdien werden kleinere partijen belangrijker. De liberale FDP bestaat sinds 1945/1948 en was in veel bondsregeringen vertegenwoordigd. In 1983 haalden de ecologisch-alternatieve Die Grünen de bondsdag-kiesdrempel voor de eerste keer. Door de hereniging kwam in 1990 een linkssocialistische partij erbij, de voormalige communistische partij van de DDR. Sinds 2007 heeft ze de naam Die Linke.
Lidmaatschap internationale organisaties
AfDB, AsDB, Australië Groep, BDEAC, BIS, CBSS, CCC, CDB (niet-regionaal), CE, CERN, EAPC, EBRD, ECE, EIB, EMU, ESA, EU, FAO, G- 5, G8, G-10, IADB, IAEA, IBRD, Icao, ICC, ICFTU, ICRM, IDA, IEA, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, Inmarsat, Interpol, IOC, IOM, ISO, ITU, MONUC, NAM (guest), NAVO, NEA, NSG, OAS (toehoorder), OECD, OPCW, OSCE, PCA, VN, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNIKOM, UNMIBH, UNMIK, UNOMIG, UPU, WADB (niet-regional), WEU, WHO, WIPO, WMO, WToO, WTrO, ZC
Economie
| Zie Economie van Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Duitsland bezit op technologisch vlak de op twee na sterkste economie van de wereld, na de VS en Japan, maar structurele markteisen, waaronder de substantiële brutokosten voor het in dienst nemen van nieuwe werknemers, hebben werkloosheid tot een langdurig, persistent probleem gemaakt. Een vergrijzende bevolking, gecombineerd met hoge werkloosheid, bemoeilijkt de handhaving van de wettelijke sociale zekerheid: de lasten voor werkhebbenden zijn onevenredig hoog geworden. De modernisering en integratie van de Oost-Duitse economie blijft een kostbaar lange-termijnprobleem.
Klimaat
Noord- en Midden-Duitsland kennen zachte zomers en frisse, vochtige winters. In het zuiden en de bergketens zoals het Harzgebergte, het Zwarte Woud en Beieren zijn de zomers veel warmer, de winters veel kouder en valt er veel sneeuw.
Landgebruik
Duitsland heeft tamelijk weinig bodemschatten en bijna de helft van het land is met bossen bedekt. De landbouwgrond is meestal erg vruchtbaar.
Landsverdediging
De Duitse landsverdediging heeft de grootste strijdmacht van Europa. De strijdkrachten worden de Bundeswehr genoemd.
Defensietakken
Landmacht (Heer), marine (inclusief marineluchtvaart), luchtmacht, medisch korps, grenspolitie, kustwacht.
Militaire mankracht
Dienstplichtige leeftijd: 18 jaar
Militaire manschappen
Beschikbaarheid: mannen 15-49 jaar: 20.851.022 (2001) Geschikt voor militaire dienst: mannen 15-49 jaar: 17.760.412 (2001)
Jaarlijks bereiken van dienstplichtige leeftijd: mannen: 482.318 (2001)
Militaire uitgaven
in dollars: $32,8 miljard (FY98)
percentage van het bruto nationaal product: 1,5% (FY98)
Verkeer en vervoer
- De grote steden van Duitsland beschikken over internationale vliegvelden. Zie: Lijst van Vliegvelden.
- Duitsland heeft een prima wegennet van autosnelwegen en autowegen. Zie: Wegen in Duitsland.
- Ook is er een prima spoorwegnet voor vervoer per trein.
Cultuur en wetenschap
Zoals in veel andere landen van Europa ook had de cultuur van de Romeinen grote invloed, was ook maar een gedeelte van het huidige Duitsland door de Romeinen bezet. Sinds de middeleeuwen kwamen er andersom nieuwe impulsen soms uit Duitsland zelf, bijvoorbeeld door Albertus Magnus in de wijsbegeerte.
De (geschreven) Duitse literatuur bestaat sinds de 8e eeuw. Vaak ging het echter om vertalingen uit het Latijn of Frans of om korte verhalen. De eerste belangrijke Duitse roman is van 1668, Der abenteuerliche Simplicissimus. Als de klassieke tijd van de Duitse literatuur gelden de jaren rond 1800 met Johann Wolfgang von Goethe en Friedrich Schiller.
De 19e eeuw zag de eenwordiging van Duitsland, maar ook een groei van wetenschappelijke en culturele uitingen. Rond 1900 was Duitsland een van de meest vooraanstaande landen op die gebieden. Daarvan getuigden in de volgende jaren onder meer de vele Nobelprijzen voor Duitsers, bijvoorbeeld voor Wilhelm Conrad Röntgen (natuurkunde, 1901), Emil von Behring (geneeskunde, 1901) en de historicus Theodor Mommsen (literatuur, 1902). Veel moderne uitvindingen hebben meer dan één uitvinder; belangrijk voor de ontwikkeling van de auto waren Carl Benz en Gottlieb Daimler, voor de tv Paul Nipkow en Karl Ferdinand Braun en voor de telefoon Philipp Reis.
De isolatie in de Eerste Wereldoorlog, de emigratie vanwege het nationaalsocialisme sinds 1933 en de onzekere situatie na 1945 waren grote tegenslagen voor de Duitse cultuur en wetenschap. De gevolgen zijn gedeeltelijk nog steeds te voelen. Ondanks brain-drain naar de VS is de Duitse bijdrage aan cultuur en wetenschap van de wereld wel nog groot.