Traveling is tasting the world ( Henny Bröcheler)  

Terug naar www.worldtravellers.be
 
If you cannot read Dutch, you can choose any language with the google translate too
 


 

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

M

A

R

O

K

K

O

-

M

O

R

O

C

C

O

-

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Marokko - Morocco
Aan de kust ligt Safi halverwege tussen El Jadida en Essaouira. Vanaf de 16e eeuw verwierf de haven van Safi veel koopmansvoorspoed. Het wordt nu in het hele land erkend voor de knowhow van zijn ambachtslieden op het gebied van aardewerk en keramiek. Visserij en aardewerk zijn de twee beroepen van mijn familie vertelt onze gids als we door de drukke doolhof van de medina wandelen op zoek naar de Portugese kathedraal.
  
Noord-Atlantische kust - Tanger

Overtocht

De overtocht - Sete naar Tanger Med - 45 uur in een cabine met zicht op zee, op het 9de verdiep doen we met een van de ferry’s, de Atlas, van het Italiaanse GNV. De FJ hebben we achtergelaten op de vijfde verdieping en die is zoals gebruikelijk voor alle garageverdiepingen afgesloten tijdens de vaart.
Kalme zee en zon overdag, verder geen opwindende gebeurtenissen, totdat wordt aangekondigd dat we de haven naderen. Het Engels van de zingende Italiaanse stem die uit de luidsprekers komt is onverstaanbaar in onze cabine. We veronderstellen dat we ons moeten klaarmaken voor de aankomst formaliteiten…
De boot is na een lang maneuver aangemeerd en de Marokkaanse politie heeft zich met drie computer stations geïnstalleerd op de receptie verdieping. Dank zij een ervaren medereiziger komen we te weten wat de procedure is. Het GNV personeel loopt nerveus rond maar doet geen inspanningen om reizigers te informeren of wegwijs te maken. Dat is de reden waarom wij nu op de 5de verdieping onze FJ niet vinden. We werden naar de verkeerde kant van de boot gestuurd en de FJ kunnen we maar bereiken door terug naar de 6de verdieping tussen de rakelings naast elkaar geparkeerde auto’s te wringen,met onze bagage, naar de andere kant van de boot en een trap terug naar beneden te vinden. Het wriemelt met zoekende en vloekende passagiers die hetzelfde lot ondergaan.
Achteruit rijdend kunnen we uiteindelijk de grote boot verlaten.

op de ferry - wachten om te ontschepen - de Marokkanen wachten op hun volgestouwde auto's

Diplomatiek geschil

Wij zijn aan de zoveelste controlepost aangekomen. Nog een check van de bordpapieren dachten we. We moeten ons verderop opzij parkeren. Twee politieagenten hadden ondertussen commentaar op de wereldkaart die op de Fj staat. “Monsieur, il faut enlever la carte sur votre porte. “ wordt mij aangemaand. “Par respect pour notre pays “. Ondertussen heb ik al begrepen zat ze het niet zien zitten dat we in hun land zouden rondrijden met met een landkaart waarop Marokko en de Westelijke Sahara in verschillende kleuren prijken. Na wat discussie komen we tot een compromis. De kaart moet er niet af, ik moet Marokko en de Westelijke Sahara er niet uit snijden met een cutter (?)! Ik heb afplak tape en verf. We zullen de betwiste geografische verdeling ongedaan maken. Een douane agent doet het werk voor mij. Met de plakband isoleert hij de betwiste gebieden. Ik spuit dan die plek zilverkleurig en de dienaars van de wet zijn tevreden, we mogen verder.

na een grote discutie was de douane akkoord dat we Marokko en de Westelijke Sahara mochten overspuiten - zie grijze vlek op de kaart


Tangier

In 1580 ging Tanger, met Portugal zelf, over naar Spanje; het keerde in 1656 terug naar het onafhankelijke Portugal. In 1662 werd het overgedragen aan de Engelse kroon. De Engelsen hadden grote verwachtingen van dit nieuwe bezit. Maar onder andere omwille van de kosten van het onderhouden van de stad tegen Marokkaanse aanvallen werd het in 1684 opnieuw verlaten. Sindsdien is het een deel van Marokko gebleven.
ons hotel in Tanger - Continental - lag mooi maar was moeilijk bereikbaar

De stad Tangier is nog 42 km. Geld hebben we uit de muur gehaald en we hebben ook 2 simkaarten. Die 2 simkaarten blijken achteraf een software bug te hebben…
Ons hotel aan de haventerminal van de ferry van Tarifa is op de rand van de Medina op een klif gebouwd. Mooi gelegen,maar … we zijn al na tweemaal klimmen door smalle straatjes terug aan de voet van de klif gekomen. Google heeft zijn kaarten nog niet aangepast. Een jaar geleden is alles hier heraangelegd en is er geen hotel parking meer. Er is een grote parking naast de esplanade voor de klif en vandaar moeten we over een reeks trappen (150 treden) naar het Continental hotel gebouwd in 1870 en nu ook museum.
we werden gegidst door de smalle straatjes om de bagage af te laden in het hotel
's morgens aan het ontbijt in de mooie plaatsen


De medina van Tangier

In 44 v.Chr. verleende Rome Tanger-Medina de status van Romeinse stad als beloning voor zijn steun tegen Carthago tijdens de Romeinse bezetting. Na de terugtrekking van het Romeinse bestuur aan het einde van de 3e eeuw raakte Tanger-Medina in de vergetelheid totdat de eerste islamitische veroveraars in de 8ste eeuw arriveerden.

De kasbah begint achter het hotel. We lopen door de steile steegjes in de pletsende regen.
Na een forse wandeling onder een paraplu en een koffie/thee pause in het iconische ‘Café à l’Anglaise’ komen we uiteindelijk half doorweekt terug in het hotel. Geen meevaller de eerste dag in Afrika..

op stap in de Medina in de regen

We maakten een dagtrip in de omgeving van Tangier
hier komen de Middelandse zee en de Atlantische oceaan samen
Assilah is volledig ommuurd
gelukkig bestaat er GPS
De mooie gebouwen van Tanger

De koude temperaturen en de striemende regenval beu trekken we verder langs de kust naar het zuiden.
ontmoetingen met Marokkanen en Soudanees die in Nederland wonen
Voor meer foto's van Tanger
klik hier
 
Noord Atlantische kust - Rabat

Rabat

De plaats van het huidige Rabat is al heel lang bewoond. De stad stond tijdens de Romeinse periode bekend als Sala.

De Kasbah van de Oudaya(s) of Oudaïa(s) is een voormalig versterkt militair kamp dat in de 12e eeuw werd gebouwd in Rabat, de administratieve hoofdstad van Marokko.
Het was een voormalig versterkt leengoed van de piraten en kapers van Salé en een van de eerste paleizen die werd gebouwd door de huidige koninklijke dynastie van de Alawiten. Het gebouw staat sinds 2012 op de Werelderfgoedlijst van Unesco

In 1912 werd Rabat de hoofdstad van het Franse protectoraat Marokko en de zetel van de resident. Nadat Marokko in 1956 onafhankelijk werd bleef Rabat de hoofdstad.
De stad is een van de vier koningssteden van Marokko, samen met Fez, Meknes en Marrakesh.
in de regen van Tanger naar Rabat
mooie gebouwen op onze weg naar het centrum

Rabat is de administratieve hoofdstad van Marokko. Het ligt aan de Atlantische Oceaan en aan de linker- of zuidoever van de monding van de Bouregreg, tegenover de stad Salé. Beide steden worden daarom 'tweelingsteden' genoemd.
Midden in de nieuwe stad, in de omgeving van het parlement en naast het museum vonden we een geschikt hotel. We hebben geen auto nodig om naar de medina te gaan, die is bereikbaar en ook de Kasbah, met een stevige wandeling.
we vonden een restaurant waar ze wijn serveerden - niet evident
op wandel tussen de art deco huizen in de Mohammed V laan
mooie straatjes op weg naar de Kasbah
De Kasbah - Sinds 2012 is dit fort opgenomen op de Werelderfgoedlijst
genieten van het uitzicht
ingang van de Medina van Rabat
een leuke Marokkaan die onze aandacht trok
Voor meer foto's van Rabat
klik hier
 
Noord Atlantische kust - Casablanca
 
Naar Casablanca

Het is maandag 11 maart. Zondag werd de klok in Marokko een uur teruggedraaid
om 03:00 wordt het weer wintertijd. (In 2019 werd nochtans de klok het hele jaar terug vastgezet! ) Na de Ramadan stapte het land weer over op zomertijd na een korte onderbreking. Volgens de regering is het overstappen naar verschillende tijden goed om energie te besparen???

Aankomen in de grote stad levert geen problemen op maar we merken toch dat het rijgedrag agressiever is, meer Afrikaans…
Hassan II moskee met zijn 200 m hoge minaret in Casablanca

Om 14.00 u hebben we geboekt voor een rondleiding in de Hassan II moskee. De Hassan II-moskee is een moderne grote moskee gebouwd in opdracht van koning Hassan II. Het is de grootste moskee van het land en behoort tot de 7 grootste moskeeën in de wereld. De moskee werd ontworpen door de Franse architect Michel Pinseau. De moskee ligt aan de kust en biedt uitzicht over de Atlantische Oceaan. Een gigantische glazen vloer biedt ruimte voor 25.000 bezoekers en kijkt uit op het water. Naast de 25.000 mensen die binnen een plek kunnen vinden is er buiten plaats voor 85.000 mensen. Voor de bouw van de minaret werd een kraan met een recordhoogte van 210 meter geplaatst. De moskee heeft een minaret van 200 tot 210 meter hoog.
de gebedshall is 200 m lang en 100 m breed en er kunnen 25.000 mensen binnen
Lieve toont waar het water uit de taps komt gelopen

In Casablanca zijn we te gast bij de kinderen van vrienden die hier al meer dan 20 jaar werken en wonen. Goed om wat inside info en tips te krijgen.
na ons bezoek aan de Moskee werden we verwelkomd bij de kinderen van onze Ronsische vrienden
Voor meer foto's van Casablanca en de Hassan II moskee klik hier
 
Noord Atlantische kust - oude Portugese versterkte steden:
Azemmour - El Jadida
 

El Jadida

De Atlantische oceaan kusten zijn de eerste Marokkaanse regio's waar steden verrezen en waar de oceaan de belangrijkste factor is in het vormen van de geschiedenis. De oceaan bracht namelijk piraten, invallers en bezetters aan land die de kustplaatsen wilden kapen uit de handen van de Fenicische en Romeinse overheersers. Elke groep (Fenicisch, Romeins, Spaans, Portugees en Frans) heeft zo zijn sporen nagelaten
die nu nog goed te zien zijn.

We rijden verder zuidwaarts langs die Atlantische kust met enkele oude Portugese versterkte steden in het verschiet. El Jadida is er een van en is onze volgende etappe plaats.
Tijdens het Franse protectoraat over Marokko werd de stad Mazagan genoemd. De Portugezen bouwden het in de 16de eeuw. Vandaag is het de Cité Portuguese en is met zijn vestiging stuur grotendeels bewaard gebleven…De nieuwe stad is het een badplaats. In die stad wonen 220.181 mensen
de ommuurde stad - Azemmour
Vele huisjes in de Medina van Azemmour zijn blauw geverfd
wandeling in de Medina van Azemmour

Anders dan onze wandeling door de medina van Azemmour lijkt hier in de oude Portugese stad het verval ingezet. De medina is nochtans UNESCO erfgoed! Tijdens COVID is het dak van de Portugese Citerne ingestort- de trekpleister van de oude stad - en ligt het gebouw nog steeds in puin. Er werd nog niets aangedaan klaagt een politieagent die om de hoek voor een kleine politiepost op een stoel zit.
de muur rond de versterkte stad
El Jadida
 

Street art in El Jadida
wandelen in de versterkte stad El Jadida
wandeling op de vestingmuren
Voor meer foto's van de versterkte steden Azemmour en El Jadida
klik hier

Tijdens de Ramadan

Ramadam - eergisteren is die begonnen - is de negende maand van de islamitische maankalender. In de islam geldt ze als de heilige maand van inkeer, waarin voor zover zij daarvan niet vrijgesteld zijn, ,gevast wordt. Volgens de islam leert vasten de mens aan, zichzelf te bedwingen en kan het eigenschappen aanleren als discipline, uithoudingsvermogen en vooral zelfbeheersing, en leert het de mens aan de baas te zijn over begeerten en lusten. Verder zou vasten het inlevingsvermogen in de armen versterken en het respect in de medemens en God vergroten. Elke dag dat men vast, wordt als een overwinning gezien.
Wat toch wat vreemd overkomt is, dat alleen maar moet gevast worden tijdens de de klare dag. Voor en na zonsopgang mag er wel gegeten worden. En dat wordt hier uitbundig gedaan. Sommigen feesten de nacht door…

Hoewel staat geschreven dat in toeristische plaatsen restaurants voor toeristen open blijven tijdens de Ramadam, hebben we moeite om er een te vinden met een normale spijskaart. De open gebleven eethuizen bieden een aangepaste Ramadam kaart. De keuze beperkt zich tot een paar opties, een samenstelling van zoete en kruidige items met thee of koffie als drank.
  
Tijdens de Ramadan zijn er op de meeste plaatsen uitsluitend Ramadan menu's verkrijgbaar
  
Noord Atlantische kust -oude Portugese versterkte stad: Safi
 
Safi

Langs de kust rijden we op een smalle meestal hobbelige weg. Rechts de blauwe oceaan die we meestal vanuit de hoogte zien, voor de rest een landschap zonder bomen en rotsachtige grond. Op bepaalde stroken hebben de boeren de oppervlaktestenen weggenomen en gestapeld in de vorm van een meter hoog muurtje rond hun terrein. Zoals in Schotland of Ierland.

De Medina van Safi is de grootste van de drie die we tot nu toe bezocht hebben
in de Medina van Safi

Het is opvallend hoeveel steegjes hier onder de eerste verdieping doorlopen.. Naast de kathedraal is er een moskee en vroeger was hier ook een synagoge, vernemen we. Pech, de toegang tot de kathedraal is afgesloten. De huidige koning Mohammed VI van Marokko wil die historische plaatsen (toeristische trekpleisters) wel terug openstellen, maar wanneer? In het vroegere Joodse kwartier woonden veel juweliers. Toen er voor hen moeilijke tijden aanbraken hebben ze juwelen in de muren verstopt en af en toe komen die nu te voorschijn bij renovatie werkzaamheden.
deze sympathieke Marokkaan werd heel toevallig onze gids
Voor meer foto's van ons bezoek aan Safi, klik hier

De pottenbakkers van Safi

Onze gids brengt ons, we hadden het kunnen weten, naar de tak van zijn familie die in de pottenbakkerijen werkt. Middeleeuwse toestanden bij de pottenbakkers. Hard labeur om de kleverige klei te bewerken. Drie soorten klei wordt hier verwerkt rode, blauwe en witte. Het enige wat hier modern is zijn de gasovens en de elektrische draaischijven.
Hard labeur om de kleverige klei te bewerken
 
 
ons hotel een 4 km verwijderd van de drukke stad Safi - toch nog te frisjes om te zwemmen
 
een dag rust in Safi - het was eindelijk goed weer
Voor meer foto's van de pottenbakkerij, klik hier

Zuid Marokko - Essaouira - Taghazout - Taroudant - Tafraout

Adieu Safi

We verbleven in Safi in een riad gebouwd op de rand van een klif. Mooi gelegen maar niet zoals gebruikelijk in het centrum van de stad. Een riad is een oud Marokkaans herenhuis, vaak verstopt in de steegjes van de Medina. De huizen waren vroeger voor de rijkere burger. Ze zijn er vooral op gericht om te beschermen tegen het warme klimaat, en om de privacy te waarborgen. Het huis heeft altijd een binnenplaats of tuin. Het woord riad komt van het Arabische woord Ryad, wat tuin betekent.

de mooie Atlantische kust
 
 
onderweg een koolsteen mijn

We zijn op weg naar onze volgende riad in de stad Essaouira, ook aan de Atlantische Oceaan, 120 km verder zuidwaarts.
Deze keer hebben we minder geluk. Het is zaterdag, de riad is volgeboekt. Meteen een reden - het is nog maar middag - om nog wat verder te rijden naar een strandcamping op Kaouki beach. Vooral een plaats voor surfers.
Tegenwoordig, zijn de campings hier in Marokko een verzamelplaats voor campers. Sommige kampeerders zijn langverblijvers, winterverblijf voor Europeanen. Dus geen (echte) reizigers, verder dan een « bonjour, comment allez vous? » gaat de communicatie met de buren doorgaans niet. Niet de amicale sfeer van een echte ( vroegere) camping! De Franse buur, uit Auxerre, met zijn tentje is wel spraakzaam.
niet ver van Essaouiri kampeerden we voor het eerst in Marokko
we konden hier zonder problemen aperitieven

De Atlantische kusten zijn surf gebieden, veel wind en hoge bulderende golven en wit schuimende branding. De muur rond de kampeerplaats is niet hoog genoeg om het donderende lawaai van de oceaan wat te temperen. Onze nachtrust was dus wat gestoord, reden om hier niet langer te vertoeven.
onderweg van Essaouiri naar Taghazout
dit is het plan

Taghazout

In Taghazout ten noorden van Agadir belanden we op een camperdorp, met drie 500 m lange evenwijdige lanen haaks op de oceaan. Modern ingericht volgens Europese normen maar vol met langverblijvers. Hoofdzakelijk Fransen en Engelen. Onze buur hier is een Fin met een camperbus van 11 meter lang!

Op Booking vinden we in Agadir een hotel op 250 m van het strand. Zo stond beschreven. Het vier sterren hotel is groot, zeer (te) groot. De inkomhal is mooi en impressionant. Met dit laatste hebben we al het positieve over dit vakantie hotel gezegd. We wilden hier enkele dagen verblijven maar de drukke all-in toestanden zijn niet onze biotoop dus pakken we in.
Agadir heeft mooie brede lanen

Paradise Valley

Taroudant is de volgende bestemming. De omweg langs Paradise valley is niet groot we zullen dus ruim voor vanavond op onze camping zijn even buiten de stad.
Het achterland van Agadir strekt zich uit over de uitlopers van de Westelijke Hoge Atlas. In deze bergketen ligt Paradise Valley.

op weg naar Paradis Valley

Langs een ravijn met rotsachtige bassins ligt een klein palmbosje te midden van steile kalkstenen wanden, als een klein stukje paradijs.
Het is vandaag weer warm. Om aan die paradijselijke plekken te geraken moeten we vanaf de georganiseerde parkeerplaats afdalen langs een rotsachtig steil bergpad. Het is druk met toeristen op het padje. Nog drie kwartier lopen om er te komen, zo vertelt een dame ons. Maar beneden kan je ook genieten van de schaduw van de palmbomen.
op weg naar Paradis Valley
schitterend idee om af te koelen
Paradise Valley

De vallei ligt op een hoogte van 1600 meter boven zeeniveau, waardoor de lucht in deze tropische oase levendig, licht en fris is. Zo is beschreven. Beneden met de voeten in het water genieten we van het zicht in de smalle kloof. Verder dan deze plek gaan we niet meer… Terug naar boven doen we op de rug van een ezel, en dat is ook al een uitdaging. Weinig houvast, geen stijgbeugels en steile trappen onderweg…een goede evenwichts oefening!
afgepeigerd in 35º
we keerden terug naar boven op de rug van een ezel
voor meer foto's van Paradise Valley en van Agadir klik hier

Taroudant

Gisteren sliepen we op een kleine maar zeer goed uitgeruste en onderhouden camping met mooie aanplantingen. De ommuringen konden echter het straatlawaai niet dempen. Het is Ramadam en in die periode wordt ‘s nachts geleefd. Hebben we opnieuw kunnen vaststellen!
in Taroudant kampeerden we opnieuw en lieten het ons smaken

Sommige onderzoekers beschouwen de oprichtingsdatum van Taroudant in de periode vóór de islam of zelfs voor Christus. Anderen beschouwen de datum in het tijdperk van de Romeinse bezetting van Noord-Afrika, tussen de eerste eeuw voor Christus en de vijfde eeuw na Christus. Taroudant ligt in het midden van de Souss-vlakte en is het ontmoetingspunt voor de wegen die het noorden van de Atlas met het zuiden van de Sahara verbinden.
Taroudant is helemaal ommuurd

In de medina van Taroudant hebben we onze intrek genomen in een mooie riad. De FJ staat 500 meter verder op een bewaakte parking. De stad en de aarden vestigingsmuur bezoeken we in een open koets.
de tweede nacht in Taroudant sliepen we in een Riad
we werden verwelkomd met een marokkanse thee
de typische binnenplaats in een Riad

De stad Taroudannt wordt verdedigd door 6 km aan muren die zijn gebouwd door Mohammed Echeikh Saâdi en de Grote Moskee rond 1523. In deze muren zijn 130 torens en 19 hoekbastions met elkaar verbonden via een rondweg, waardoor de stad een onontkelijke citadel werd.
De aardbeving van 2023 in de hoge Atlas heeft de vestigingsmuur op vele plaatsen doen scheuren.

Taroudant bezoeken met de paardenkoets
op de paardenkoets
 
 
onze gids loodste ons in een kwartier waar er nog originele oude poorten hangen aan de ingangen
wandelen in het kwartir met de oude poorten
mooi tafereeltje
we-rijden-Taroudant-buiten
voor meer foto's van Taroudant
klik hier

Tafraout

De vallei van Ammeln, 6 km ten noorden van Tafraout, is onze volgende stop. 140 km door een betoverend rotsig berglandschap met weinig of geen verkeer op de smalle maar goede wegen om aan te komen in een brede mooie vallei Ammeln aan de voet van de 2.400 m Jebel Lkest. Er zijn enkele goede campings maar we zijn op ongeveer 1.000 m hoog en de temperatuur ‘s nachts daalt tot 5°. We trekken in een hotel met Nederlandse eigenares. Al 18 jaar woont ze hier en vindt het hier zeer fijn om te leven.

van Taroudant naar Tafraout - overal zien we terrasvorming
van Taroudant naar Tafraout
we rijden hier en daar rustige dorpjes voorbij

Tafraout in de Anti Atlas telt ongeveer 6.300 inwoners en is een agrarisch en toeristisch centrum dat populair is bij bezoekers die op zoek zijn naar authenticiteit.

we vroegen ons af of dit een kasteel of een dorpje was....maar neen het is een chambre d' hotes....alleen met trappen te bereiken
voor meer foto's van onze rit van Taroudant naar Trafaout
klik hier


Tafraout en de geverfde rotsen

Ten zuiden van de stad rijden we naar de Painted Rocks een van de meest gedenkwaardige delen van het granieten landschap van Tafraout. Ze werden in 1984 geschilderd door de Belgische kunstenaar Jean Verame als poëtische kunstwerken toegeschreven aan zijn overleden vrouw. Met hulp van de brandweer van Tafraout werd 18 ton blauwe, roze, rode en zwarte verf gebruikt om dit opmerkelijke werk te creëren. Vandaag de dag is het een openluchtmuseum.
"The Painted Rocks" op de achtergrond - beschilderd door een Belg
Dirk wijst er nog andere aan
Lieve tussen de oranje en de gele rotsen
we konden heel dichtbij rijden
voor meer foto's van
"The Painted rocks - klik hier
Zuid Marokko - Tiznit - Mirleft
 


Tiznit

Door de spectaculaire canyon d' Aït Mansour rijden we naar Tiznit.
De eerste fundamenten van de oude medina werden gebouwd in de 19e eeuw. In 1881 stichtte sultan Moulay Al Hassan (1873–1894) Tiznit als basis van waaruit hij zijn gezag over de opstandige Berberstammen in het zuiden kon doen gelden. Om dit te doen bouwde hij de stadsmuren. Joodse goudsmeden werden naar de vestingstad overgebracht en gaven haar de reputatie van juweliersstad.
de canyon d' Aït Mansour
hier en daar liggen er dorpjes in de bergen met terassen

De stad Tiznit bleef lange tijd dissident, vooral tegen het verdrag van 1912 dat Marokko omvormde tot een Frans en Spaans protectoraat.
De medina herbergt de Jamaâ Al Kabir-moskee, de Place du Méchouar, de Kasbah d'Aghennaj en de beroemde Aïn Zerka (blauwe bron).
de medina van Tiznit
een wandeling in de oude Medina van Tiznit
Tiznit heeft een minaret met stokken zoals in Timboektoe

Aïn Zerka, de Blauwe Bron, is een natuurlijke bron waarrond vier nomadische stammen (voornamelijk karavanen) zich vestigden om aan het einde van de 19e eeuw Tiznit te vormen.
Dankzij deze waterbron profiteerde de site van een weelderige vegetatie. Tegenwoordig wordt rond de vijver een tuin aangelegd, die herinnert aan de talrijke tuinen die aan het begin van de 20e eeuw nog talrijk waren.
La source Blue of de Aïn Zerka, de Blauwe Bronvan Tiznit
voor meer foto's van "The d' Aït Mansour canyon" en Iznit
klik hier


Mirleft

Van Tiznit trekken we even terug naar de oceaan voor een dagje in Mirleft.
We hebben er een flat gehuurd op de rand van de kliffen. Ten zuiden van het dorp vinden we de flat in een verkaveling met een reeks gebouwen waarvan de meeste onbewoond zijn. Een troosteloze aanblik. Puin en bouwmaterialen overal en hobbelige aardewegen tussen de gebouwen…
Tot overmaat worden we wakker met een sombere lucht en een begin van regenvlaag. Dat het zou regenen wisten we. Een weldaad voor de natuur die al een jaar snakt naar neerslag.
Het rustige en mooie strand van Mirleft is een echt juweel van Marokko
 
De stad ligt op een kleine heuvel

We wandelen op het Legzira strand naar de natuurlijke klei-zandbogen van rode kleur die rechtstreeks in de oceaan gaan en gewassen worden door de steile golven. Wij hebben pech het is hoogtij en we kunnen niet door de bogen wandelen. Bij eb kan je ver langs de kust lopen en niet alleen de bogen achter elkaar zien, maar ook het strand erachter
aan de Legzira beach bevinden zich de mooie natuurlijke bogen
we wandelden aan de Legzira beach en genoten van de rotsformaties

Morgen trekken we verder naar het zuiden landinwaarts maar eerst rijden we in de kletsende regen naar een prachtig gelegen hotel gelegen op de flank van een kleine baai. Tanken in het enige benzinestation hier gaat niet want door de felle regen kunnen we niet met de betaalkaart betalen. Morgen hopelijk lukt dat wel!
de tweede nacht in Mirleft bleef het regenen - spijtig want we vonden een super hotel
Het gemeentehuis van Sidi Ifni in Spaanse stijl
voor meer foto's van Mirleft - de Legzira bogen en Sidi Ifnet
klik hier
Anti Atlas - Guelmim - Oase van Tighmert


Weg regen

We hebben het uniek gelegen hotel, in een kleine baai, ten zuiden van Mirleft verlaten. Naast de weg aan de oprijlaan staan drie vlaggenmasten met de Marokkaanse, Europese en omgekeerde Belgische vlag. ( De eigenaar van het hotel is een Belg. )Toen ik de receptionist attent maakte op de vlagsituatie en hem vertelde dat de zwarte strook tegen de mast moest hangen en niet de rode kleur, bedankte hij mij en lachend noemde hij zichzelf “oh, con que je suis”.
Het is fris en er hangen nog enkele dreigende regenwolken. Wij verlaten straks de kustlijn en gaan niet verder zoals gepland naar Tan Tan. Genoeg regen en kilte ervaren, landinwaarts zal het beter worden volgens de meteo.
verkoop van geiten op de markt van Guelmim


Guelmim en verder

In Sidi Ifni - een kuststad met nog zichtbare Spaanse invloeden - verlaten we de oceaan en stijgen de heuvels in 55 km verder naar Guelmim.
Guelmim, was het belangrijkste caravancentrum in het noorden van de Sahara en de laatste stad voor de grote woestijn. Het was een ontmoetings- en handelsplaats tussen zittende, nomadische en hasssani- en chleuh-bergbewoners. De stad staat bekend om de grootste historische markt voor dromedarissen. Guelmim was een plaats voor de uitwisseling en verkoop van goederen die door handelaren uit de rest van Marokko werden gebracht en van goederen die door Sahrawi-karavaniers uit Soedan (regio) werden gebracht. Door de wijziging van onze reisplannen zullen we de kamelen en geitenmarkt niet meemaken. Die gaat elke week door op zaterdag en het is nu pas dinsdag.
de droge Draa rivier
zandstorm

We hebben geboekt in een Berbers verblijf in de Thigmert oase, zowat 12 km ten Zuid Oosten van Guelmim. Langs smalle weggetjes komen we aan de blauwe poort in de lemen omheiningsmuur. Brahim, l’ Homme en bleu, verwelkomt ons zeer hartelijk en is fier om zijn eigendom te laten zien. Een palmtuin met daarin de lemen optrekjes omgevormd tot vier gastenkamers, een zit- en eetplaats en ook nog een bedouinen tent. Hier is hij 49 jaar geleden geboren uit de zevende vrouw van zijn vader. In het totaal had zijn vader tien echtgenotes!

een oase midden woestijngebied
slaapgelegenheid La Maison de l' Homme Bleu gevonden
we worden hartelijk welkom geheten
wat een vriendelijke kerel

Het menu voor vanavond is tanjine van dromedaris. Waar 70 km westwaarts aan de kust de regen overvloedig was de laatste dagen heeft het hier niet of nauwelijks geregend. De oases waar vroeger alles te vinden was drogen op vertelt Brahim.

er is hier ook een relax tent

De smalle weggetjes in de oase zijn duidelijk niet gemaakt voor autoverkeer en er zijn ook geen gps sporen. De weg die we gisteren namen kwam van het westen nu moeten we naar het oosten. Maar zonder gps en enkel met kompas rijden we ons enkele keren vast in de te smalle weggetjes. Na een goed kwartier komen we uiteindelijk in het zicht van de hoofdweg..
De smalle weggetjes in de oase zijn duidelijk niet gemaakt voor autoverkeer
voor meer foto's van Guilmim en ons verblijf in de oase van Tighmert klik hier
 
Anti Atlas - Tata - Anguinane

Tata oase

We rijden naar Icht, 140 km slechts, over goede asfaltwegen. Af en toe komen we langs een oase voorbij. In Icht, een klein dorpje in een minder mooie oase, lijkt alles uitgestorven. In de Ramadan slaapt iedereen in de namiddag, het leven hervat na 19 uur - tijd voor het avondeten - . Het is schroeiend heet en de lust om hier te verblijven is weggeëbd. Het is nog maar 13 uur, nog 150 km naar Tata.

we rijden nu in de woestijn
onze woestijnrit naar Tata

Tata, ook wel 'de roze stad' genoemd, is vernoemd naar de oed (rivier) die door de oase loopt. Vandaag is er nog amper water in de bedding.

Het meest gewaardeerde landbouwproduct hier is de dadel. Een bekende en geliefde soort, de Bouittob-dadel van Tata, heeft een PGI (beschermde geografische aanduiding). Sommige boeren laten zien dat deze variëteit al ongeveer vijf eeuwen in de Tata-oases voorkomt. De stad Tata is ook een mijnstad, waar goud wordt gewonnen door bedrijven die verbonden zijn aan de koning van Marokko. De jaarlijkse productie wordt geschat op 100 ton, maar officieel is het sinds 2012 slechts 22 ton.

Tata - het is Ramadam - overdag is alles dicht


Alhoewel de stad niet toeristisch is vinden we er 4 campings. We zijn gesetteld op de best genoteerde, 700 m van het centrum. De baas was de vroegere burgemeester. Ook hier op de camping staan vele winterverblijvers en ook enkele overlanders waarmee we andere gesprekken kunnen voeren.

Naast de camping staat een moskee. Het is echter niet alleen de moskee van waaruit, iedere dag, de Iman oproept voor het gebed en daardoor je slaapt grondig verstoort om 5 uur. Om vier uur in de ochtend loeit ook nog een sirene. Signaal tijdens de ramadan om de gelovigen te zeggen dat ze moeten opstaan om te ontbijten!
op de camping bestelden we een Tagine
voor meer foto's van Tata
klik hier

Aguinane de verborgen vallei

Vanuit Tata rijden we vandaag naar de Aguiane vallei. Die ligt in één van de dunst bevolkte delen van Marokko. Steden of zelfs grote dorpen zijn er niet in de omgeving. Tot voor kort was de weg ernaartoe niet te vinden op Google maps. De afslag van de N12 is de nieuwe asfaltweg waarop we rijden. Nog 62 km naar ons doel. Af en toe komen we een kleine oase tegen maar langs de weg zien we niemand. Het landschap wordt steeds mooier. Steeds hoger wordende graniet rotsformaties in een kronkelende kloof en een stijgende weg. Mooi! We zijn beland in een dorpje en we moeten zoeken naar de juiste weg. Geen asfalt meer. De Oued lijkt ons de weg te zijn. Nog tien kilometer.

op weg naar de verstopte vallei van Aguinane
opgepast....kamelen
de mooie rotsformaties van de vallei van Aguinane

In de Oued kunnen we na een paar kilometer weer op asfalt maar dat duurt niet lang. Er heeft zich een bergflank over de asfalt weg uitgestort. Terug naar de rivierbedding dan maar. Een paar kilometer verder komen we in Aguiane, we zijn 1.250 hoog. We moeten door een smalle steeg en komen aan een soort hotel aan het andere eind van het slapend dorp (Ramadan). Dit hotel hebben we online niet kunnen vinden. Er waait een stevige koude wind, het is amper 12°, niet uitnodigend om hier te verblijven.
de mooie rotsformaties van de vallei van Aguinane
aangekomen in Aguinane - de school was juist uit

De plaats echter is een paradijs! Vanaf het moment dat we het eerste deel van het dorpje door zijn, valt onze mond open. De groene vallei vol palmbomen, gras en gave, rode rotsformaties steekt fel af tegen de blauwe lucht. Op de foto’s is het niet half zo mooi als in werkelijkheid. We krijgen het gevoel in een andere wereld te zijn aanbeland.
we keren terug langs dezelfde weg
voor meer foto's van onze rit door de verstopte vallei van Aguinane
klik hier
 
De zuidelijke oases - Sahara

Naar Foum Zigouid

Wij rijden 140 km verder oostwaarts naar de enige oase met wat betekenis. Wij zijn op een nieuwe mooie camping vol palmbomen aangekomen en bah, er waait ook hier een stevige wind. Onze 140 km rit was er een met 80 km rotspiste…
Bekenden van Tata op de camping. Het Italiaans koppel met de twee enduro motorfietsen in hun bestelwagen met roof top tent zijn hier ook. We stellen ons op achter wat struiken en een groep dadelpalmen. Het maakt eigenlijk niet veel uit waar we staan want er is een restaurant en we hoeven dus niets uit te laden.
Deze twee woestijnmannen wensen ons een veilige rit
en deze woestijnman wenst ons ook een veilige rit

Het avontuur

Ik probeer zoveel mogelijk info te verwerven over onze toekomstige ritten. het meer Iriki dieper in de Sahara in de Draa vallei. Geen enkele van onze gps kaarten toont pistes naar het meer en verderop. De kaarten die ik online kan vinden werken enkel op Windows en op Android en niet op IOS.
Volgens de campingplaats eigenaar hoeft dat geen probleem te zijn. De weg is uitgezet! We zijn het dorp uitgereden, de tank is volgegooid en we zijn voorzien van 1,5 l vers sinaasappelsap. In een chat met een Italiaans koppel die met een groep Land Cruisers met chauffeur uit de woestijn komen krijgen we te horen dat de tocht gevaarlijk is! « Voorzichtig zijn » krijgen we als boodschap.

Onze-woestijnrit

We rijden de oase uit en niet veel verder volgen we een steenpiste gebaliseerd door een witte richtingaanwijzer met daarop “Lac”. Dat moet een vergissing zijn. Twintig minuten later merk ik duidelijk dat we niet in de juiste richting rijden en keren we terug. De juiste piste ligt een paar honderd meter verder dan de piste met de bewegwijzering. Het is een ook ruwe steenpiste met hier en daar wasbord en zandstroken en heuvels. Wij vorderen langzaam, minder dan een 20km/u gemiddelde.
de rit begint op hele slechte gravelweg
een dromedaris met haar kleintje

We zijn zojuist het Italiaans koppel van de camping,met de GasGas (Honda) motorfietsen, tegengekomen. Die kunnen sneller rijden over dat soort weg. Ze staan langs de kant bij een waterput,met pompsysteem gevoed door zonnepanelen, en proberen nu al voor de tweede maal een lekke band te repareren.
Een tegemoetkomende Toyota Land Cruiser ( gids met toerist) verwittigd dat het verder rijden moeilijk en gevaarlijk wordt. Zandstormen! Stoppen als jullie erin terecht komen, is het advies. En volg de bergketen anders belanden jullie in Algerije! De lucht wordt steeds donkerder of geler beter gezegd. Wat te doen? We zijn gestopt.
plots stak er een zware zandstorm op en waren we blij om de Touareg man te kunnen volgen die de weg goed kent
 
Gelukkig kunnen we de Landcruiser volgen

Een Land Cruiser komt naar ons toe gereden. Hij nodigt ons uit om hem achterna te rijden. In zijn 4x4 zit een Mexicaanse dame met haar zoon.
De zandstorm wordt heviger. Het is haast onmogelijk nog bandensporen te ontwaren en de zichtbaarheid is soms maar enkele meter. De voorrijdende Toyota heeft zijn vier knipperlichten aan, die moet ik proberen te volgen. Het gaat van links naar rechts en van rechts naar links over zandhopen en door veel mul zand.

De zandhopen zijn verraderlijk. Ik moet momentum houden, naar de top van de hoop zie ik alleen lucht en niet het gat achter de zandhoop … Dat maakt dat de FJ met de voorwielen even in de lucht gaat om daarna met de neus in het zand te duiken. Niet goed voor de 3 ton zware FJ.
een helse rit door de sahara
 
zonder onze gids vooraan hadden we het niet gehaald

Het Iriki meer zullen we niet zien in deze omstandigheden en waar we zullen overnachten hebben we overgelaten aan de gids in de Toyota voor ons. Kamperen is in deze omstandigheden niet echt comfortabel.

Ook de gids moet zoeken om het bedoeïenen kamp te vinden waar hij de Mexicanen wil onderbrengen. verscholen achter een duin komen we aan bij een tentenkamp, 200 meter verwijderd van een gebouw opgetrokken in leem en voorzien van een grote batterij zonnepanelen.

aangekomen aan ons tentenkamp

We parkeren de auto’s voor een grote tent. De tent blijkt het restaurant te zijn en de receptie. Erachter staan een veertiental tenten opgesteld in één ellipsvormige kring. In het midden staat een soort podium. De gangpaden naar de tenten zijn bekleed met tapijt, de stormwind heeft ze bedekt met een laag zand. Naar het podium is er ook een breed tapijt gelegd aan beide zijden afgeboord met olielampen. Door de hevige wind liggen die nu alle omver ergens in het mulle zand.

Zonder zandstormen hadden we hier vanavond een show kunnen meemaken. Toiletten en douches staan op een zandberg buiten de tentenkring. Wij worden een tent toegewezen met een groot bed en we hebben verlichting en een stopcontact! Wat een luxe…De Mexicanen hebben intussen ook hun tent toegewezen gekregen. De zoon vertrouwt ons toe dat zijn moeder zich tijdens de tocht had afgevraagd waar hij haar naartoe had gebracht.
De storm is wat gemilderd maar het rondvliegende zand striemt in het gezicht. Wij hebben geen sjaal of tulband om het hoofd gewikkeld! Dit attribuut is echt wel nodig in de woestijn.
ons tentenkamp
voor meer foto's van onze eerste dag in de sahara klik hier

Naar M’Hamid El Ghizlane

Terug naar de bewoonde wereld, naar de laatste oase op de caravanweg van Marrakech naar Algerije. Nog een goede 70 km door de woestijn. We kunnen de zon zien in de staalblauwe lucht, maar de zandstorm steekt weer op. Die gebruikte piste is anders dan gisteren, en frequenter gebruikt door andere 4x4’s.

een helse rit door de sahara

Door de felle wind van de laatste drie stormdagen heeft het zand vele hindernissen en zandhopen gemaakt. De hogere hopen vermijd de gids, de kleine hopen overmeesteren onze Toyota’s probleemloos. Maar het blijft uitkijken want achter die hopen heb je geen zicht en we moeten een zekere snelheid aanhouden om met onze drie ton niet vast te rijden op de top van de hoop.
heel mul zand
niet makkelijk om rijden

Op de volgende top vertraagt ons gids, ik vermoed dat de afdaling verticaal is want we zien de onderkant van de Toyota verdwijnen achter het zand. Om niet nog eens met de neus in het zand te duiken vertraag ik iets te veel. We staan vast boven.

Het duurt even maar we zijn weer op weg en de Toyota vier liter V6 sleurt de FJ door het moeilijke parcours van mul zand, zandhopen en rotspartijen.
oei, we zitten vst!
we zitten hopeloos vast
 

 Een kijkje hoe we door de sahara reden en hoe we uit onze moeilijke situatie zijn geraakt!
dank je wel, Jamal!
Voor meer foto's van onze tweede dag in de sahara klik hier


In M’Hamid is er een grote bedrijvigheid. Veel verkeer van jeeps door de poort van de Sahara willen en boeren die langs de kant van de weg hun groente slijten. Nog altijd waait hier een felle wind en het zand is overal.

De auto zit vol rood zand, wij plakken vol zand…Het hotel, waarvan de eigenaar een Vlaming is, is vijf kilometer verder. Een douche is meer dan welkom. Na een nachtje slapen trekken we verder, nu noordwaarts, naar Zagora 94 km. Twintig jaar geleden was ik daar al toen ik met Koen een enduro motor trip door de Atlas reed.

onderweg naar Zahora: de dames lopen meestal in het zwart gekleed en dan in deze hoge temperaturen

We zijn in Zagora

Er moet ergens een bord staan met: 52 dagen naar Timbuktu. ( met de kameel wel te verstaan)
We naderen de oase stad en worden door motorrijders aangemaand om te stoppen. Ze willen ons naar een garage brengen om de auto te laten nakijken. Gisteren had ik door onze gids al telefonisch contact gehad met Mohammed, de baas van Garage Sahara. Een van die motorrijders brengt ons ernaar toe. Niet echt nodig want hier hebben we gps ondersteuning.


We naderen Zagora
 
Een van die motorrijders brengt ons naar de garage waar we een afspraak hadden gemaakt

Het hotel aan de rand van de stad, dichtbij de droge Draa rivier werd ons aanbevolen door vrienden. Een mooi plekje midden in een dadelpalm tuin en een zwembad zonder zand! Het heeft hier blijkbaar sinds februari 2023 niet meer geregend. De gemiddelde regenval jaarlijks is 41 mm. Die grote droogte die zuidelijk Marokko dreigt te verstikken houdt al een viertal jaar aan. Dat is te zien aan de palmbomen die er bruin bij staan. Tot overmaat van ramp zijn sommige nog aangetast door schimmel.
na ons sahara avontuur was het tijd om uit te rusten

Reparaties en onderhoud

Het is druk in de straat van Garage Sahara. De buren zijn ook garages (concurrenten) en die proberen ieder voorbijrijdend voertuig te strikken. Beide kanten van de weg zijn bezet met overlander voertuigen, vrachtwagens en jeeps. Na een rit in de woestijn met zandstorm is het goed om een grondige inspectie te laten uitvoeren. Dat is ook mijn wens want de 200 km Sahara pistes waren zwaar met die vele sprongen en rotspistes in de zandstorm. “

Kunnen jullie nakijken wat er met de rechtse motorstdeun is gebeurd en kunnen jullie ook de oliefilter van de automaat vervangen. Ik heb olie en filter bij?” Onmiddellijk heeft Mohamed gezien wat er aan de hand was. Een scheur in de balk aan de motor steun. Dat schijnt een veel voorkomend defect te zijn na trips in de omstandigheden waarin we reden. “ Wanneer zal de FJ klaar zijn? “ vraag ik nog. “ Oh, vanavond is hij klaar”
Vanavond, was uiteindelijk half twaalf, wel rekening houden met anderhalf uur onderbreking voor het ramadan avondmaal en nog wat kleine extra jobjes.
De automaat heeft 400 ml meer nodig dan ik bij had, pech. Ik kan rijden maar we vertrekken niet voor grote afstanden als het oliepeil niet conform Toyota voorschrift is.
ATF olie voor automatische versnellingsbak kan ik vinden, maar niet met de juiste specificaties. Geen probleem proberen ze mij te overtuigen, wij gebruiken altijd Motul voor Toyota. Ik wil geen mixing en geen contaminatie.
Het is de receptionist van ons hotel die me voorstelt dat zijn vriend de juiste ATF olie koopt bij Toyota in Marakesh en die dan opstuurt naar ons hotel.
en hier zijn we dan - samen met andere overlanders die ook door de sahara gereden hadden


Een ander probleem

Op 1 april ging ik naar de garage. Lieve bleef achter in het hotel. Toen ik wegreed maakte de receptioniste Aan Lieve duidelijk dat er een probleem was ontstaan door mijn vertrek. “U mag hier niet blijven, mevrouw, zonder uw man. Dat mag niet hier, vrouwen alleen in het hotel” . Lieve weet niet direct wat haar overkomt tot de receptioniste haar uit de miserie helpt door lachend 1 april uit te roepen.

De laatste dagen hebben we tal van reizigers ontmoet waar we telkenmale een leuke babbel mee hadden. Terwijl we in het zalige hotel onze nodige rust nemen komen we aan de praat met een zeventig jarige Fransman. Hij rijdt hier met een camper rond en droomt om toch een 4x4 aan te schaffen maar twijfelt omdat hij te oud is. Een aantal dagen geleden had hij dit aan een andere reiziger verteld en die had geantwoord: maar neen, je bent niet te oud, ik heb hier een koppel tachtigjarigen ontmoet die hier rondrijden met een witte Toyota 4x4 en die doen dat toch ook nog 🤣🤣🤣 Hij was zo blij om kennis te maken met die tachtigjarigen en te ontdekken dat het juist was.
we reden naar de vestigingsmuren van een Middeleeuws dorpje nabij Zagora en kwamen dit kunstwerk tegen
voor meer foto's van Zagora en omstreken klik hier
De Hoge Atlas - Agdz - Fint Oase - Tislit kloof - Tizi 'N Test pas

Agdz

De FJ is weer fit we rijden richting Quarzazate op de N9. Een 100 km kort ritje naar een camping in Agdz halfweg Quarzazate. De rivier de Draa - we zien geen water in de bedding - loopt rechts van ons. Dank zij die droge Draa is er toch enige begroeiing. Vooral dadelpalm. Groen zijn ze aan de bedding, bruin verder verderop. Het is zestien uur, de temperatuur is opgelopen tot 35 graden. Dat is te warm voor de benzine pomp van Total Energies in Agdz. Na een paar keer proberen komt er een halve liter uit. Aan de overkant van de straat is er gelukkig een ander station en daar werken de pompen wel, weliswaar met veel kabaal.
De camping is nieuw en ligt in een kleine oase. We staan onder de palmbomen naast een tuin waarin groenten worden gekweekt. De tuin is mooi groen dank zij het water dat opgepompt wordt.
einde van de werkzaamheden: en we werden getracteerd met een thee

Een vreemde en frustrerende ontmoeting

We zijn pas gestopt langs de wegkant en een man in een witte auto komt langszij gereden. We worden uitgenodigd op een thee. We rijden terug achter hem aan en 100 meter verder parkeren we aan een bord met. . De nogal wat opdringerige man neemt ons mee naar zijn huis aan de poort van de tuin met zijn lodge. Hij heeft vandaag Franse en Duitse gasten vertelt hij, hij nodigt ons uit om gratis bij hem te verblijven. Hij dringt zelfs geweldig aan om bij hem te overnachten. Morgen is het de 27ste dag van de Ramadan en er zal gefeest worden. Hij zou voor ons koken en muziek spelen! Wat zijn echte plan is weten we niet. Wij worden in zijn wachtkamer binnen geleid en demonstreert hoe je een tulband omwikkeld. Ook Lieve krijgt een blauwe tulband om het hoofd.

Lieve krijgt een berbers sjaal omgedrapeerd
dit hadden we moeten hebben in de sahara in de zandstorm


De thee is klaar en hij brengt ons in zijn mooie palmbomen tuin naar een prieeltje. Hij blijft aandringen om bij hem te logeren. “Een uitnodiging kun je niet afslaan “ zo zegt hij. We vinden dat hij wat te opdringerig wordt en Lieve wordt overstelpt met lieve woordjes. Het is genoeg geweest we verzinnen een smoes om weg te geraken en nemen afscheid.

we namen afscheid van deze vriendelijke man
De weg van Agdz naar Quarzazate gaat door kale bergen over een pas van 1.800 meter langs de Tizi’n Tinififft. Alweer een betoverend spektakel van vreemd gevormde kale rotslagen.
de rotsformaties van Tizi n-Tinififft

De verborgen Fint oase

Wij zijn inmiddels in de buitenwijken van Quarzazate op weg naar de Fint oase 15 km verderop. We zijn net een immens verkavelingsproject doorgereden. Wegen en verlichtingspalen, verder alleen braakliggende gronden. Een richtingaanwijzer stuurt ons linksaf en we belanden op een steenpiste. We dalen steil, hier heeft men om veiligheidsredenen betonstroken aangelegd. De palmbomen komen steeds dichter. We waren verwittigd dat we niet hoeven te parkeren aan de ingang van de kloof. Daar probeert een slimme bewoner van de kloof geld te vragen voor een parkeerplaats. We rijden verder.
op pisteweg naar Oasis De Fint de oase is al zichtbaar.jpg

De oase bestaat uit vier kleine gehuchten met een sub-Sahara, een Marokkaanse en een Berber cultuur. De oase wordt gezien als de ‘woestijn tuin’. Hiermee wordt verwezen naar het feit dat de oase maar tien kilometer van Ouarzazate ligt.
In de Fint Oase wonen nog niet super lang mensen. Het zijn vooral ‘slaven vanuit het zuiden’ die er wonen.
De Fint Oase

De Fint Oase is de scène geweest van verschillende Hollywood films. Films als Babel, Prince of Persia en Kingdom of Heaven zijn hier opgenomen.
In een hotel aan het eind van een van de dorpen, genieten we van vers en fris sinaasappelsap.
we genoten van vers appelsiensap met dit formidabel zicht

Film locaties nabij Quarzazate

Op onze terugweg naar Quarzazate rijden we voorbij de Atlas Film Studio. Gemeten naar oppervlakte , is het 's werelds grootste filmstudio. Het grootste deel van het pand ligt in de nabijgelegen woestijn en de bergen. Veel sets van het filmen van verschillende films blijven op hun plaats. Het is een populaire toeristische bestemming geworden maar we rijden er voorbij richting Kasba van Tifoultoute.
we staan aan de CLA studio s

De Kasbah van Tifoultoute of fort staat op een rotsachtige uitloper die uitkijkt over de vallei van de Ouarzazate Oued. Het was eens de woning langs een handelsroute van de pasja uit Marrakech. Hier werden scènes uit de film Lawrence of Arabia opgenomen. Op dit moment is een deel van het hotel-restaurant, terwijl andere delen langzaam in verval raken.
bezoek aan Kasbah Tifoultoute
het centrale plein van de Kasbah
binnen in de kasbah
een deel van de burcht is in slechte toestand
voor meer foto's van Agdz - Oasis De Fint - Quarazate en
de Kasbah Tifoultoute klik hier
 

we sliepen in een Riad in Quarzazate

De Onbekende Tislit kloof

Het is zondag 7 april. Naast de Riad waarin we verblijven wordt gewerkt aan het voetpad. Ook deze nacht zijn de werkzaamheden doorgegaan….en nu maandagmorgen zijn extra manschappen bij ingezet. Geen vakbonden hier blijkbaar!
We zijn op weg naar Oulad Berhil. Het geplande vertrekpunt van onze tocht over de Tizi ‘n Test pas.
 
het weinige groen wordt te niet gedaan door grazende geiten

Onderweg is er nog een bijzondere kloof die op het programma staat, Tislit kloof. Dit is echt een schitterende bestemming, buiten het gebaande pad in Marokko, hebben we gelezen.
We verlaten de N10 in Tamskourte en slaan rechtsaf aan een bord waarop Tislit staat vermeld. Er staan nog een paar bordjes in Latijns schrift. De reiziger moet weten dat hij in saffraan land is aangekomen.
dit zou een stroom moeten zijn
hier en daar staan zonnepanelen waarmee pompen aangedreven worden om water boven te halen
de hoge Atlas - de kleurschakeringen zijn mooi

In de maanden dat de safraan groeit en bloeit, kan je hier door de paars gekleurde safraanvelden lopen. Nu ziet alles er even bruin uit. Nog 20 km naar het Berberdorp Tislit over een smalle nieuw aangelegde asfaltweg kronkelend en op en neer in een prachtig decor van kleurrijke rotsbergen.

we zijn op weg naar de Tisnit canyon

Even buiten Tislit staat een wegwijzer met Maison d'hôte tazziba tissliy دار الضيافة تازيبا تيسلي. We slaan de rotspiste in en komen na wat stijgen op wat eruit ziet op een vlakte, naast ons is er vlakke plek die moet doorgaan als een voetbalplein. Er is hier niemand te bespeuren. Het is middag en ramadan! Na drie kilometer daalt de weg. Wat lager staan een paar lemen woningen en er worden ook twee nieuwe betonnen bouwsels opgetrokken. Ondertussen zijn we een tuintje met wat groen voorbijgereden. Een man heeft daar naast zijn hutje een bron. Wat verder loopt nog een man midden op de piste. Al groetend rijden we hem voorbij.

hier leven de mensen nog als zovele jaren terug en we werden hier uitgenodigd op een thee

Een paar meter verder houden we halt om de situatie te overzien. De man die we zoeven begroet hebben komt naast de auto en nodigt ons uit op een thee. Hij blijkt de eigenaar van het gasthuis te zijn. Niet alleen thee wordt ons aangeboden maar hij wil ook een tagine klaarmaken voor ons, niettegenstaande de ramadan.
thee ceremonie niettegenstaande het voor deze mensen, Ramadam is

Van de vrouw des huizes krijgen we een demonstratie van haar tapijweven. In de woonkamer ligt een stapel tapijten. Die werden geweven door de andere families. Het guesthouse dient dus wat als verkooppunt voor hen. Algauw werden de kleine tapijtjes een voor een voor ons uitgestald met wat schroom proberen we uit te leggen dat we niet zullen kopen. Bij het afscheid kopen we wel twee potjes saffraan.
de dame des huizes weeft tapijten met schapenwol die gekleurd zijn door planten
Lieve met de gastheer die ons de mooie rotsformaties aanwijst
de mooie rotsformaties in de
Tislit kloof
we rijden verder door de hoge Atlas naar Oulad Berhil
voor meer foto's van onze rit door de Hoge Atlas klik hier


Verblijf in een paleis

Twee nachten verbleven we in een paleis gebouwd in 1870 door de pasja van Taroudant. Later werd het gekocht door ene Carlsberg uit Denemarken en die nodigde af en toe het Deense koningshuis uit om er te verblijven. Uiteindelijk heeft hij het pand en domein geschonken aan zijn chauffeur. De laatste heeft er een hotel van gemaakt. Er zal wat restauratie aan te pas komen maar dit is een vijf sterren plaats. Mooi groot zwembad een prachtige aangelegde tuin met prieeltjes, bloemen, waterpartijen en veel immense ficus en palmbomen.
de mooie eetzaal van Palais Riad Hida in Oulad Berhil
we waren de enige gasten
het plafond van de mooie eetzaal
voor meer foto's van Palais
Riad Hida klik hier


De machtige natuur…

Dit is weer een van die betoverende plekken waar we nog wat tijd hadden willen doorbrengen. Vandaag gaan we noordwaarts over de 2.100 m hoge Tizi ‘n Test pas naar het dorpje Imlil aan de voet van de Toubkal, de hoogste berg (4.167 m) van Noord Afrika.
Deze weg werd tussen 1926 en 1932 door Franse ingenieurs aangelegd en is een knap stuk engineering. Hij wordt beschreven als uitdagend en gevaarlijk en hij is smal vooral bij de top.

het-wegdek-en-vangrails-zijn-serieus-beschadigd-door-de-aardbeving
de tenten voor de slachtoffers van de aardbeving
einde van de Ramadam - Eindelijk terrasjes onderweg
wat een zicht
de rit op de Tizi N Test
we zijn boven op de Tizi N Test pas - 2100 m

Sinds de aardbeving van september zijn er nog wat extra hindernissen bijgekomen, puin en extra vernauwingen waar de weg naar beneden is gegleden..
Eens over de top wordt het duidelijker welk een verwoesting die aardbeving heeft teweeggebracht. Ingestorte huizen overal met ernaast kleine witte tentjes. Hier en daar hebben gelukkigere berbers een container om in te wonen. Overal waar we mensen zien wordt naar ons gewuifd.
het wegdek is serieus beschadigd door de aardbeving - het is akelig rijden
vreselijke beelden

In Tinmel staat een 12de eeuwse moskee. Een architecturaal meesterwerk. De moskee was in de jaren negentig wat gerestaureerd ze had echter geen dak meer. Nu zijn de overgebleven muren gestut en is men begonnen met de restauratie. Het hele dorp werd verwoest en nog altijd leven de mensen er in opeengepakte kleine witte tentjes. “ Het is er warm in, en de regering heeft nog niet veel voor ons gedaan.” zegt een bewoner van het kamp. “ Wachten, wachten is wat we te horen krijgen “. Bouwmaterialen ontbreken, de wegen zijn moeilijk, het is wel een complex probleem. Het blijkt wel dat iedere familie zo een 250€ zou krijgen om een woning te huren in de stad. Maar Berbers zijn honkvast en willen niet zomaar van de vertrouwde plek vertrekken.

wegwijzer naar de 12 de eeuwse moskee - bijna volledig verwoest door de aardbeving

de moskee wordt gerestaureerd - zo zag de moskee eruit vóór de aardbeving
 
dit dorpje is volledig verwoest
dit is het dorpje aan de moskee
hier was het epicentrum van de aardbeving - een inwoner vertelt dat ze geen hulp krijgen van de overheid - wachten is de boodschap
een compleet ander zicht dan de voorgaande kilometers
plots verschijnt de berg Toubkal van 4.167 m hoog en met wat sneeuw bedekt
voor meer foto's van de rit op de
Tizi N Test pass en de gevolgen van de aardbeving klik hier


Imlil

Imlil is een klein dorp in het hoge Atlas. Het ligt op 1.800 meter dicht bij de berg Jebel Toubkal, de hoogste top van Noord-Afrika. Imlil is het centrum van het bergtoerisme in Marokko vanwege zijn unieke ligging.

De hoogste berg van de Atlas en Marokko de Toubkal van 4.167 m hoog

Op 17 augustus 1995, na 70 millimeter regenval in slechts 2,5 uur, werd het dorp Imlil catastrofaal overstroomd. Een muur van zes meter water spoelde de omliggende valleien af, met een naar verluidt 27 keer het gemiddelde volume water. Officiële cijfers stellen dat tot 150 mensen, waaronder 20-60 toeristen, zijn gedood. Veertig voertuigen die in de buurt van de rivier geparkeerd stonden, werden weggespoeld.
Op 17 december 2018 werden twee trekkers, uit Denemarken en Noorwegen, in de buurt van het dorp vermoord door islamitische terroristen die trouw hadden gezworen aan ISIS. Minstens één slachtoffer werd onthoofd, waarbij de moorden werden gefilmd en op sociale media werden geplaatst.
Imlil - ons hotel lag mooi gelegen - wat een zicht

In het hotel dat we boekten kunnen we maar een nacht verblijven. Spijtig want het uitzicht vanuit onze kamer op de Toubkal is schitterend. De toegang tot het verblijf was speciaal. Van de hoofdweg door een smalle doorgang tussen twee huizen belanden we op een smalle weg om 600 m verder op een soort geïmproviseerde parking te komen. Van daar is het nog 100 meter lopen over een smal aarden pad.
de ezels worden hier goed gebruikt
in Ansi staan er op het plein ook tentjes en die zijn nog in gebruik
dit is de streek van de pottenbakkers

We hebben tevergeefs gezocht naar een ander goede verblijfplaats in Imlil maar niets gevonden. De ramadan is twee dagen voorbij en er zijn nu twee extra dagen verlof. Imlil is volgelopen met bezoekers uit Marrakech overal volk, fout geparkeerde auto’s en motoren …
Na een overnachting in een Kasba in de Ourika vallei zijn we naar Marrakech gereden
in Ourika vonden we een mooie Riad Kasbah, maar die lag helemaal verdoken en was moeilijk te vinden
voor meer foto's van Imlil en de Ourika vallei klik hiier
 
High Atlas - Marrakesh - Tichka pas - Ait Ben Addou

Marrakech

Van onze verblijfplaats in de Ourika vallei is het een boogscheut (45 km.) naar Marrakesh. Op de weg is er druk verkeer en veel bedrijvigheid, we naderen de meest toeristische stad van Marokko. Er is relatief veel groene begroeiing te zien en we zijn zonet weer een grote boom- en planten kwekerij voorbijgereden. Palm en andere grote en kleinere bomen en struiken staan er in een grote zwarte wortelzakken te wachten op een koper.
we rijden de zoveelste poort binnen

Marrakesh telde in 2014 circa 1 miljoen inwoners, en is daarmee de vierde grootste stad van het land. De stad is een van de vier koningssteden van Marokko, samen met Fez, Meknes en Rabat.
Marrakesh is in 1062 gesticht. Het was een belangrijke handelsstad voor de karavaanroutes in de Sahara. Ten tijde van het Franse protectoraat, 1913 tot 1956, werd het moderne gedeelte Gueliz gebouwd.
de straatjes worden smaller en smaller. Gelukkig loopt een man ons voor, waar we moeten zijn


We rijden nu naar de Medina, we hebben er telefonisch een riad gereserveerd met een parking op 150 m ervan. Al twee omwallingen langs smalle poorten doorgereden en er komt blijkbaar geen einde aan die poorten. De gps loodst ons naar de gereserveerde Riad. In de smalle straatjes is het omzichtig rijden. Bromfietsen rijden er overal en laveren rond de voetgangers. We worden opgehouden. Twee man maken ons duidelijk dat we niet verder kunnen. Uiteindelijk mogen we toch verder. Rijdend achter een van hen, die lopend voor de FJ de baan vrijmaakt! Wat een service.
binnen in de Riad is het een paradijs

We moeten snel zijn want de FJ blokkeert het verkeer aan de riad. De bagage is uitgeladen, we worden hartelijk verwelkomd maar de FJ moet naar de parkeerplaats. Weer loopt de man voor de FJ. Op de parking spreekt hij af met de bewakers. Ik moet mijn sleutels niet achterlaten en een parkeerplaats onder de zonnewering wordt vrijgemaakt voor de FJ. Wandelend met de man bereik ik de riad. De man wil zelf geen tip, zijn collega aanvaard die wel. Vreemder is nog dat die twee man toevallige voorbijgangers waren en niets met het hotel te maken hebben!
Zoals we meestal doen boeken we slechts een nacht in een hotel. Valt het mee dan negotiëren we een verdere nacht of nachten. We hebben pech want morgen en overmorgen is alles bezet.

boven is er een dakterras

De souk en het Djemaa el Fna-plein is twintig minuten wandelen, we vertoeven dus in het bruisende centrum. Rustig wandelen is niet aan de orde. Ofwel zijn het de lawaaierige en (te) snelle bromfietsen waarvan je een bult schrikt als ze rakelings voorbij rijden ofwel is er een congestie van de steegjes door de overvloed (teveel) aan toeristen …De eerste indruk is er een van chaos en wanorde, met zijn smalle straatjes vol locals en toeristen, verkopers met hun kraampjes, overal lawaai, kleuren en smaken. Van oudsher kwamen op de Djemaa el Fna de boeren en kooplui samen. Nu zijn er de slangenbezweerders, kraampjes met verse sinaasappelsap, verhalenvertellers…
Eén van de vele slangenbezweerders
Marokko is heel kleurrijk
zonsondergang op het plein
 

Het ontbijt on onze riad op het dakterras
 
Bezoek aan het chique hotel La Lamounia
 
Dirk dronk een Karmeliet

Eetfestijn?

Het is alweer 17 jaar geleden dat ik in Marrakech was en het moet ook zo lang geleden zijn dat ik méchoui heb gegeten. Na wat Googelen naar het restaurant met de beste méchoui bleek het restaurant Pepe Nero, vlakbij onze riad, te zijn. In Marokko verwijst de term méchoui naar de manier waarop een lam in zijn geheel aan het spit worden geroosterd, vroeger ook wel in een kuil in de grond. Het roosteren kan tot 12 uur in beslag nemen, afhankelijk van het gewicht van het lam. Geleidelijk aan wordt het lam dichter bij de hete kolen geschoven, zodat het vlees een amberkleurige kleur krijgt. Met gesmolten boter of olie overgoten wordt het gekonfijt.
Het is vergelijkbaar met wat we graag aten in Argentinië “Cordero asado” , een lam op een Sint Andries kruis gebonden bij een open vuur en langzaam gegaard.
Het gerenommeerde Pépé Nero restaurant heeft ons teleurgesteld. Een niet gekonfijte méchoui zonder veel smaak… Gelukkig was er een wijnkaart en het voorgerecht een tartaar van zalm.
's avonds gingen we eten bij Pepe Nero
we hadden gekozen voor -Mechoui- smaakte ons niet echt
voor meer foto's van ons verblijf in Marrakesh klik hier
 

bij het verlaten van de camping kwam er een man naar ons toe en vroeg naar een foto
wou hij misschien zijn paard ruilen voor onze FJ


de Tizi N Tichka pas

Het was heet in Marrakesh, tot 38°. We zijn op weg naar de bergen en wat afkoeling. In Telouet zullen we overnachten in een Kasba. De weg ernaar toe belooft mooi te worden over de Tizi n Tichka, de hoogste pas in Marokko zo staat overal geschreven.

De pubiekstrekker Ait ben Haddou is slechts 45 km verder.

de route van Marrakesh naar Telouet
 

Dierentransport in Marokko
hier kan men schapenvlees komen eten
 
de Tizi N Tichka pas
we zijn boven op 2260 m hoogte
 

de Tichka pas levert ons deze mooie kleuren zien
Telouet ligt op 1800 m
Tizi N Tichka pass
op de Tizi N Tichka pass
op de Tizi N Tichka pass
de vele haarspeldbochten op de Tizi N Tichka pass
hele steile haarspeldbochten
voor meer foto's van Marrakesh tot Telouet langs de Berber dorpjes en deslingerende wegen op de 2.260m Tizi N Tichka pas klik hier


Ait Ben Haddou

De Ksar - Unesco beschermd - op de westoever van de rivier de Asif Ounila is bekend vanwege de schitterende kasba’s die tegen een heuvel aan zijn gebouwd. Deze zijn opgebouwd uit leem en worden samen de ksar genoemd. De kasba's zijn versterkt door muren met hoektorens met daartussen smalle stegen. Helemaal bovenop staat de graanopslag (agadir), ook weer binnen een ommuring. Dit was het best verdedigde deel van de ksar. Deze stad is het decor geweest van tientallen filmen al vanaf 1963 met Sodom and Gomorra. Daardoor is ze vele malen gerestaureerd en dus in zeer goede staat. ( Bouwwerken in leem moeten bijna om de twee jaar bijgewerkt worden)
we wandelen naar Ksar Ait Ben Haddou
Lieve denkt niet om in 35 graden de Ksar te gaan bezoeken
avondzicht van het zwembad in onze mooie Kasbah
voor meer foto's van Telouet tot Ait Ben Addou langs de Berber dorpjes en deslingerende wegen op de 2.260m Tizi N Tichka pas klik hier


Skoura en de UNESCO beschermde ‘Oase van de 1000 Palmen’.

In de tijd dat caravans beladen met goud en kruiden Skoura bereikten, moeten de kamelen naar adem hebben gesnakt na een reis van twee maanden door de Sahara. Blauw geklede Toeareg-woestijnhandelaren ontladen de vrachten van caravans in Skoura en de bergbeklimmers uit de Midden-Atlas laden op hun beurt het op muilezels op weg naar Fez.
Ouarzazate, 39 km ten westen, is nu het commerciële centrum van de regio, maar de historische kastelen van Skoura blijven bestaan, op maandag en donderdag zijn de soucs boordevol smaakvolle woestijnproducten.

de kanalen in het domein

Een tiental kilometer oostwaarts van Skoura ligt een grote oase. In de 12e eeuw werd het palmbos aangelegd door sultan Yacoub el-Mansour. De droogte van de laatste jaren heeft hier ook zijn tol geëist: vele palmen zien er slecht uit of gaan dood. Nu worden dadelpalm steeds meer vervangen door olijfbomen. Er wonen daar 20.000 inwoners in 16 verschillende berber stammen met elk hun eigen scholen, moskeeën en akkers en plantages.
De oase heeft een irrigatie systeem met ondergrondse kanalen en sluizen. Er rijst echter een probleem want er zijn te weinig werkkrachten om de oase te onderhouden vertelt ons de Franse eigenaar van een Maison d’Hôtes midden in de palmeraie. Niettegenstaande de grote droogte die Marokko al jaren treft, vooral in het Zuiden, is er nog water voorhanden op 14 meter diepte en er is een tweede laag met zuiverder water op 60 meter diepte.

wandeling in Skoura s Palmeraie
de leemblokken liggen te drogen
we rijden buiten en zetten onze route verder

Door de rozenvallei

Naat Thinghir is het slechts 128 km vandaag. Onze route loopt door de rozenvallei.
Tijdens het belangrijkste groeiseizoen van april tot half mei produceert de vallei maar liefst 4000 ton wilde Damastrozen. Volgens de folklore werden ze hier eeuwen geleden gebracht door een Amazigh-handelaar uit Damascus.
Tijdens de oogst gaan vrouwen voor zonsopgang op pad om de rozen met de hand te verzamelen voordat ze ze verkopen aan coöperaties verspreid over de vallei. Lokale distilleerderijen gebruiken de bloemblaadjes in rozenwater en allerlei lotions en drankjes, en drogen ze ook op daken om potpourri te maken. Dankzij het onstuimige aroma van de rozen is er veel interesse van Franse parfumeurs.
de school is uit
Kalaat M Gouna - de rozenstad
de rozenvallei

Het is nog te vroeg in het jaar om de geurige bloemen uit de M'Goun vallei - ook bekend als de Valley of the Roses - in de stad Kalaat M'Gouna te ruiken. Hier vindt het levendige driedaagse ‘Rose Festival’ plaats. De rose rozen zijn dan overal, hartvormige slingers geregen aan straatverlichting en gevormd tot kettingen en armbanden .
De datum van het festival is gekoppeld aan de oogst en is dus een verplaatsbaar feest, maar het vindt meestal plaats van half mei tot begin juni, beginnend op een vrijdag, waarbij de belangrijkste evenementen in het weekend plaatsvinden.
een tankstation te midden van de woestijn
Thirgit - hier starten de Daden gorge en de Todra gorge
voor meer foto's van de rit door de rozenvallei klik hier

Todgha (Todra) Gorges en de hoogste pas van Noord Afrika

Tien kilometer op de weg naar de Todha kloof hebben we onze volgende camping gevonden in Boumaine. Een kleine maar gezellige plaats met veel dadelpalmbomen. We zullen hier twee dagen zijn en van hieruit de twee meest iconische canyons van Marokko verkennen.
De Todgha en de naburige rivieren hebben de kalksteen uitgesneden waardoor de kloof is ontstaan. De laatste 600 m van de smalle Todgha-kloof zijn de meest spectaculaire. De kloof versmalt hier op sommige plaatsen tot iets meer dan 10 meter breed, met enorme hoge rotswanden tot 400 meter aan beide kanten van de kloof.
de Todra kloof
 
een-paradijs-voor-bergbeklimmers
 
de todra kloof

Eens die smalle passage door stijgt de weg steeds hoger en wordt de kloof breder. Even voorbij Tamtetoucht - dat is 40 km verder - vragen we ons af of het wel de moeite is om nog 80 kilometer tot Agoudal te rijden en daar de afdaling naar de Dades kloof te beginnen.
Na wat zoeken komen we op een nieuwe aangelegde weg richting westen. In tracks for Africa (wegen atlas voor Afrika) vinden we de verklaring. Dit moet de piste weg door de bergen zijn die geasfalteerd is denken we.

de weg slingert zich door de bergen
 
we gaan van Tamtetoucht naar
M Semrir rijden op pisteweg

We zijn een paar kilometer verder op de stijgende weg tot plots het asfalt ophoudt en we op een grindweg belanden. We veronderstellen dat de weg verderop nog in aanbouw is. Dat wordt meteen duidelijk als we op die weg over enkele kleine rotsen dwars over de weg gelegd rijden en 200 meter verder voor een rotswand staan. We moeten achteruit terug tot aan die gesimuleerde wegafsluiting. Links daarvan ontdekken we een smal spoor. Dit moet de vroegere piste zijn die we nu zullen moeten volgen.
dit geloof je niet - daar wonen mensen
pisteweg maar toch doenbaar

Zonder het te beseffen zijn we langs dit smalle pad op 2.600 meter hoogte gekomen. We zijn ondertussen ook al enkele bouwwerven voorbijgereden. Het decor is adembenemend tussen de kale bergtoppen. Tot onze verbazing komen uit het niets op een paar plekken, vrouwen en kinderen naar ons toegelopen bedelend om eten en drinken. Waarom en waarvan leven die mensen hier? Hier in die woeste natuur zien we geen sprietje groen!
we vertoeven op 2.642m hoog
 
 
de off road rit op de hoogste pas in Noord Afrika

Nog een paar bouwwerven verder komen we in de afdaling op de nieuwe afgewerkte weg en verder in M’Semrir dalen we af naar de Dadel canyon met zijn spectaculaire haarspeldbochten.

en hier is de weg geasfalteerd
voor meer foto's van de rit door de Todra kloof klik hier


De Dadelvallei

Iets ten noorden van het stadje Boumalne du Dadès, snijdt de snelstromende rivier de Dades dwars door het Atlasgebergte. Op deze plek is in de loop van vele jaren de Dadès kloof ontstaan. De roodbruine wanden rijsen hier tot wel vijfhonderd meter verticaal omhoog. 
In de winterperiode van november tot januari verandert de Dades van een rustig stroompje in een woeste stortvloed van water. Dit wordt veroorzaakt door de zware regenval in de bergen. De kloof slijt nog steeds verder uit door puin en rotsblokken die vanaf de bergtoppen meegesleept worden door het stromende water. 

we rijden in de Dadel kloof
de mooie Dadel kloof

De Dades kloof berijden we op de ruim zestig kilometer lange geasfalteerde weg langs de rivier de Dades . Onderweg vinden we de schilderachtige kasba’s en de kleine oases met amandel, dadels en vijgenbomen. We zetten de weg verder via de indrukwekkende haarspeldbochten om de vallei te bereiken. Dit gedeelte van de Dades kloof is het meest ruig en spectaculair.

de gekende haarspeldbochten van de Dades kloof

Dirk kijkt naar de haarspeldbochten die hij straks moet nemen
we zijn eraan begonnen
 
de dorpjes in de Dadel kloof
 
we zijn aan de Monkey Fingers
 
De "Monkey Fingers"
onderweg genoten we van ons zoveelste vers uitgeperst appelsiensap
de mooie Dadel kloof
we rijden opnieuw een poort buiten
voor meer foto's van de Dades kloof klik hier

Terug naar de Sahara langs de Ksar El Khorbat

Wij zijn op weg naar Rissani het laatste dorp van enige betekenis voor Merzouga aan de rand van de Sahara.
Ksar El Khorbat is zoals gebruikelijk gemaakt van modder. De Ksar ligt in een uitdrogende oase met vooral dadel palmen. De ganse dadel industrie gaat teloor en de gemeenschap legt zich nu toe op eco toerisme.
El Khorbat ligt tussen Tinghir en Rissani

We bereiken langs een stofferige aardeweg tussen verdorde palmbomen het versterkte dorp. Door de arcade-vormige deuropening in de omwalling en begeleid door enkele kinderen komen we in overwelfde steegjes terecht. De kinderen wijzen ons met gebaren de weg naar het museum. De Ksar heeft een rechthoekige vorm en wordt doorkruist door een centrale straat, van waaruit verschillende impasses verbonden zijn met de huizen. De structuren, 14 m hoog, zijn samengesteld uit verschillende verdiepingen met oppervlaktes variërend van 30 tot 200m2. Het hele complex is omgeven door een dikke 12 meter hoge muur met 9 uitkijktorens. De veiligheid van de bewoners heeft wat gekost in de voorgaande 150 jaar!
El Khorbat , gemaakt van Adobe, is toegankelijk via een arcadevormig portaal
De Ksar heeft een rechthoekige vorm en wordt doorkruist door een hoofdstraat met links en rechts doodlopende zijstraten
de huizen zijn nog bewoond
we wandelen door de straten
we wandelen het museum met twee verdiepingen door
voor meer foto's van Ksar El Khorbat klik hier
 
we rijden naar Rissani

Aan de rand van de Sahara

In Rissani hebben we beslist om twee dagen aan een zwembad uit te rusten vooraleer de Sahara duinen te verkennen. Ondertussen hebben we hier gisteren weer een zandstorm meegemaakt en is er terzelfder tijd een regenvlaag voorbij gekomen.
Vandaag is het windstil maar morgen riskeren we weer een zandstorm in de Sahara…we zien wel!
een oase stellen we ons toch gans anders voor
we rijden naar Rissani door de woestijn
de ingangspoort van Rissani
Hassan is de vriendelijke receptionist van ons hotel
ja...opnieuw een zandstorm gehad
en nu...niet te geloven....het regent - de mensen zijn hier dolblij

Rissani is de bakermat van de Alaouite-dynastie en een voormalige trans-Sahara-stop. Die komt nu nog tot leven drie keer per week in de souq waar het net zo goed over sociale bijeenkomsten gaat als over winkelen.
In Rissani ontmoetten we Mohammed die ons een rondleiding in de souk gaf
voor meer foto's van ons verblijf in Rissani klik hier
Pre Sahara - Merzouga


Merzouga en de Erg Chebbi

Na onze kleine pauze in Rissani rijden we nu naar Merzouga, dit is een dorp aan de rand van het Marokkaanse woestijnduingebied Erg Chebbi. In 2007 was ik hier al met de enduro motorfiets. De rode duinen aan de rand van het dorp zijn de reden waarom de vele toeristen hier komen.

Toen een rijke familie gastvrijheid weigerde aan een arme vrouw en haar zoon, was God beledigd en begroef ze onder de zandheuvels die Erg Chebbi werden genoemd. Zo gaat de legende van de duinen die majestueus stijgen boven de tweelingdorpen Merzouga en Hassie Labied.
we rijden Merzouga binnen

We zijn op het centrale plein in Hassie Labied aangekomen. Het is pas na de middag en het is al 32°C. Op het plein zijn een aantal winkeltjes. Dat komt uit want we onze voorraad chips en melk is op. Chips en melk zijn geen goede combinatie. Maar de melk is voor het ontbijt en de chips zijn voor het GT moment. Dat is in de late namiddag, een oude reis gewoonte om van een gin tonic met snacks te genieten.

Aan de FJ worden we opgewacht door een Touareg die ons probeert te overtuigen om naar de Camping Haven La Chance te gaan, hij zal ons voorrijden. Een kilometer verder verlaten we de weg en rijden 200 m naar Haven la Chance Desert. Door de poort rijden we de enkele gebouwen voorbij en verder achteraan komen we op een plek met veel aangeplante palm- en olijfbomen. Daar is de camping. Het is een grote oppervlakte en helemaal achterin is er geen afsluiting, je kan er zo naar de duinen wandelen. Het zicht is er mooi maar daar is geen schaduw en bij de minste windvlaag krijg je stof en zand over je heen.
Met de man die ons hier gebracht heeft komen we overeen dat hij morgen onze gids zal zijn voor een tocht door de Erg Chebbi.
De FJ staat in de schaduw van enkele grote dadelpalmen en het zwembad is vlakbij. Tijd om een duik te nemen want het is weeral 38° ondertussen.
start van de rit - de banden op lagere spanning brengen

Rijden in het goud roze zand

Het is 10 uur. Onze gids staat al te wachten in zijn grijze Mitsubishi. Als voorbereiding op onze vijf uren durende tocht moet ik de banden druk nog met minstens 1,2 bar verlagen, dat zullen we doen in het tankstation op weg naar de piste.
woestijnrit in Merzouga

Het rode zand is mul maar met de lage druk in de banden en in lage versnellings modus gaat de rit vlot achter de Mitsubishi die wel het voordeel heeft 800 kg minder te wegen dan de 3 ton zware FJ.
niet makkelijk rijden in het mulle zand

We zijn daarnet een Bedouïnen kamp voorbijgereden we wandelen nu in een nomaden kamp boven op een kleine rotsheuvel. Een aantal lage tentjes en een kleine afspanning met wat kippen is het eerste wat opvalt. Een lammetje ligt in de schaduw van een hokje de geiten mogen vrij rondlopen . Im een heel klein tentje staat iets dat moet doorgaan voor een broodoven, er is nog een tentje met daarin een oud tapijtweefgetouw en een mandje met wol in diverse kleuren. De grootste tent, de typische Bedouïnen tent gemaakt uit kamelen huid, is voor de familie. In zulke omstandigheden moeten die mensen hier overleven?
Dirk neemt een kijkje in een Bedoeïnen tent
wat een zicht

Op onze weg naar een site waar de Fransen tijdens hun bezetting een mijndorp hebben gebouwd komen we op een plaats waar nog allerhande fossielen te vinden zijn. Van versteende schildpadden tot garnalen en haaientanden. Driehonderd zestig miljoen jaar geleden was hier oceaan. Nu staan we op een hoogte van ongeveer 800 meter!

fossielen van slakken - miljoenen jaren geleden was hier de zee
onze gids wijst ons de grens van Algerije waar militaire posten zichtbaar zijn

Een groot kerkhof met op ieder graf een smalle rechtopstaande steen, in de omgeving van de ruïnes van het mijndorp doet vermoeden dat de werkomstandigheden hier destijds verschrikkelijk moeten geweest zijn. Een paar kilometer verder komen we aan op een site waar nog kwarts gevonden wordt. Drie man zijn er aan het werk. Uit een smalle 30 m diepe kloof halen ze nog kwarts. Zij komen uit de hoge atlas en verblijven hier twee maand in een klein houten hok. Dan gaan ze een tijdje terug naar hun dorp om uit te rusten!
Ver van de Algerijnse grens zijn we niet meer. Dit is te zien aan de militaire posten die op de hoogste heuvels zijn opgezet. De landgrenzen tussen Marokko en Algerije zijn al sinds 1994 gesloten, na een diplomatieke crisis over de aanslagen in  Marrakesh. Sindsdien is er weinig contact tussen de twee buurlanden, die historisch en cultureel veel met elkaar gemeen hebben.

een mijn van mineralen
 
 
 
bij een stopplaats werden we verrast door deze muzikanten
 
bij een stopplaats werden we verrast door deze muzikanten

Bijna vijf uur zijn we aan het rijden geweest in het rode zand, we zijn aangekomen in een afspanning waar we getrakteerd worden op bedouïnen muziek en dans voorstelling.
Dirk amuseerde zich met zijn FJ
 
 
De FJ in de sahara
 
hier hebben we heerlijk gekampeerd onder de palmbomen
voor meer foto's van onze woestijnrit klik hier

De mooi Ziz vallei

We hebben twee nachten onder de palmbomen geslapen vandaag vertrekken we richting noorden naar de Ziz vallei. Deze enorme Ziz kloof begint zo’n 30 km ten noorden van Errachidia en eindigt ten zuiden van Rich in de Midden-Atlas.
Het is de Oued Ziz, die een reeks dramatische kloven heeft uitgesleten en die de weelderige palmbomen laat groeien.
De Ziz-vallei heeft een polycultuur. Naast palmbomen verbouwen de velden andere gewassen, zoals fruitbomen, komijn, granen, alfalfa en groenten...
verbrande stammen van palmbomen tegen schimmelbacterie
De Ziz vallei

De rivier de Ziz heeft zijn bron in het Hoge Atlasgebergte en stroomt 282 kilometer de Saharawoestijn in Algerije in. De waterstroom loopt met tussenpozen toch werd deze waterloop al lang gebruikt om deze doorgang voor mensen, door het bergachtige gebied te vergemakkelijken.

Dirk kijkt naar de mooie Ziz vallei

We rijden door adembenemende landschappen: bergen, kalkstenen kliffen, groene vlekken, monumenten, kloven... De landschappen krijgen op sommige plaatsen een "westerse film"-look en roepen het Colorado-plateau en de Grand Canyon van Arizona op.
de Barrage Al-Hassan Addakhil
de camping Jurassique in Errachidia in een wondermooie omgeving
voor meer foto's van de Ziz vallei en onze rit naar Errachidia
klik hier
 
De Hoge Atlas - De Zis Vallei - Imilchil

De schilderachtige weg langs de vele oases

In camping Jurassique mooi gelegen in een bocht van de Ziz met verticale rotswand aan de andere oever hebben we rustig geslapen. Geen stof of zand hier wel zuivere lucht op 1.500 m.
We rijden naar Er Rich een klein stadje van 26.000 inwoners. Het is 11 uur tijd om een terrasje te doen. Zoals altijd nemen we zulke stops vers sinaasappelsap en dat is hier altijd heerlijk. We verbazen ons telkens hoe druk het overdag is in de steden en hoeveel volk er de terrasjes bezetten…Maar bovenal is er die enorme vriendelijkheid van de mensen die je glimlachend begroeten of je de hand reiken.
Op onze weg naar Imilchil reden we door Er Rich

Een wegwijzer in Er Rich maakt het ons gemakkelijk. Eind een klein steegje staat een blauw bord met Imilchil erop. Die weg is de R706 die 150 km verder komt in het bergdorp Imilchil gelegen op 2.268 meter.
onderweg kwamen we overal wuivende kinderen tegen

Het is een aaneenschakeling van kloven en oases die we doorrijden. Af en toe rijden we piepkleine dorpjes voorbij geplakt tegen de rotswanden. Soms is het wegdek fel beschadigd omwille van recente en vroegere regenval die rotsblokken of steengruis uit de bergflanken losmaken die dan naar beenderen donderen of glijden. Als we al eens iemand tegengekomen gezeten op een ezel dan worden we altijd begroet kinderen in de dorpen komen de weg opgelopen om te wuiven, zelfs baby’s op de rug van hun moeder wuiven…!
het vervoer van de inwoners hier
we reden langs een betoverende weg van Er Rich naar Imilchil
we reden langs een betoverende weg van Er Rich naar Imilchil
we reden langs een betoverende weg van Er Rich naar Imilchil
 

wat een bergformatie
we reden langs een betoverende weg van Er Rich naar Imilchil

Imilchil in de hoge Atlas

Pal in het centrum van Imilchil, in de hoek van het dorpsplein zien we een gevel die vergelijkbaar is met de foto op Booking.com site. Voor het gebouwtje zijn drie witte lijnen geschilderd die twee parkeerplaatsen moeten afbakenen. Om er te komen moet ik de FJ tussen een paal en op de grond uitgestalde goederen maneuvreren. Onmiddellijk zijn er een paar mannen die helpen bij het maneuver.
Door de hotelbaas die geen enkele westerse taal spreekt worden we vriendelijk opgevangen. Hij brengt on naar een kamertje op de eerste verdieping. Twee bedden vullen de kamer die vol tapijten ligt, ernaast is een toilet en douche. We zien geen verwarming. De eigenaar wijst naar een ronde opening in het plafond en probeert ons te doen begrijpen dat hier vroeger een stoof heeft gestaan… en dan? Uiteindelijk komt hij aandraven met een oud kaduk elektrisch kacheltje dat maar voor een derde functioneert!
Het verblijf viel uiteindelijk wel mee. De eigenaar heeft zich uitgesloofd om ons te behagen. Het diner, weeral eens tagine van kip, was lekker. We mochten onze eigen wijn gebruiken en het ontbijt was vorstelijk!
In Imilchil - de schapen komen aan op de markt

Het is opnieuw maneuvreren met de FJ om de fruit kraampjes op het marktplein niet omver te rijden. Er is alweer volle bedrijvigheid. Het is amper 6° C. Langs de steile centrale baan hangen de geslachte geiten met de harige zwarte kop nog aan het lijf in de vele standjes. Een aantal hebben vuurtjes aangestoken om het vlees straks te roosteren…
opnieuw rijden we in een mooi berglandschap
en opnieuw komen kinderen aangelopen om te wuiven
voor meer foto's van de weg tussen Errachidia en Imilchil
klik hier

Beni Mellal in de midden Atlas
We rijden naar Béni Mellal 240 km verder westwaarts door de hoge Atlas. Een stad ten noord oosten van Marrakesh met 200.000 inwoners maar die meestal niet voorkomt op de toeristische brochures. Boeiend zoals iedere bergrit en nooit eentonig. Aan de rand van de grote moderne stad staat ons betrekkelijk nieuw hotel. We nemen er onze intrek voor de volgende twee nachten.
plots komen we in een totaal ander landschap
 
dit zijn geen palmbomen maar antennes
Beni Mellal is een moderne stad

Eet en drinkgewoontes

Er zijn in de stad vele restaurants en bars of coffee shops. Een restaurant heeft doorgaans een simpele spijskaart. Er is altijd tagline met kip of rundsvlees of gehakt. Bij de tagline schotels komt nog brood. Die bereidingen kunnen variëren. Ze kunnen best lekker zijn . Er is ook nog de couscous. Meestal houdt het daarbij op. Voorgerechten zijn harira ( soep) of rauwe groenten. Nagerecht is doorgaans fruit of soms crème caramel.

In Beni Mellal zijn er opvallend veel pizza en fast food restaurants die taco met kip serveren.
In de koffie bars is het altijd druk overdag. Zelfs als het koud is zitten mensen op het terras waar de stoelen altijd naar de straat zijn gericht zoals in Parijs. Binnen zitten de jongere gebruikers met een flesje water achter een laptop. De wifi code is te vinden op het kasticket.
in een cafe in Beni Mellal
 
eindelijk gaan we iets anders kunnen eten
eens uit de woestijn kreeg onze FJ er een sticker bij
voor meer foto's van onze rit en verblijf in Beni Mellal klik hier

Middle Atlas - Meknès - Volubilis - Idriss - Iframe - Fez
 
Winterweer onderweg

Na twee dagen in Béni Mellal rijden we vandaag 250 km naar Meknes. We hebben gekozen voor een secondaire weg de R712 door het Midden Atlas gebergte. Het is een golvende landschap eerst langs velden met olijfbomen omzoomd en dan gaat het steeds hoger, langs smalle weggetjes met mooie vergezichten langs dalen en steile hellingen komen we uiteindelijk op 1.200m hoogte vergezeld van regen en hagelbuien.
we reden Meknès binnen in de regen

Meknes

Meknès - in de 11e eeuw gesticht door de Almoraviden als een militaire nederzetting - werd de hoofdstad van Marokko onder het bewind van Sultan Moulay Ismaïl (1672–1727). Hij was de bouwer van de Bab El Mansour poort die één van de kroonjuwelen is van het enorme paleiscomplex. Ook de vestingwerken en nog meer monumentale poorten werden tijdens zijn beleid gerealiseerd.
Meknès toont de harmonieuze alliantie van islamitische en Europese stijlen in de Maghreb van de zeventiende eeuw. Deze stad, vernoemd naar de grote Berberstam Meknassa, heeft een opmerkelijke geografische ligging in de vlakte van Saïss, tussen de Midden Atlas en het pre Rif massief van Zerhoun.

een van de mooie poorten van Meknes - De Khemis gate


Wat Meknès uniek maakt is de opzet van de stad, deze is totaal anders in vergelijking met de drie andere Koningssteden. In tegenstelling tot de meeste grote steden in Marokko is het hoogtepunt van Meknès niet de Medina maar het 17e -eeuwse paleiscomplex wat als hoofdkwartier van Moulay Ismael diende. Het is een ommuurde stad met meerdere paleizen, moskeeën, dungeons en tuinen in een stad. Inderdaad, een stad midden in de stad. Niet gek dat dit stadsdeel dan ook wel simpelweg Koningsstad of Cité Impériale genoemd wordt.

wandelen in Meknes - versvhillende stadswallen na elkaar


Bab Mansour staat bekend als de beroemdste stadspoorten van Noord Afrika. De architect was
waarschijnlijk een tot de islam bekeerde Christen die de naam Mansour aangenomen had. Dit verklaart de bijnaam van de poort, el Aleuj (de afvallige).
Het mausoleum vlakbij, van Moulay Ismail is de laatste rustplaats van de roemruchte sultan Moulay Ismail. Hij ligt er samen met een van zijn vrouwen en twee van zijn zonen. Koning Mohammed V zorgde in de jaren 50 voor de restauratie van het complex.
De (oude) stadsmuren van in totaal 45 kilometer zijn voorzien van imposante poorten die je toegang geven tot een nieuw of ander deel van de stad.
El Hedim plaats
aan El Hedim plaats
 

Spijtig maar Bab Mansour krijgt restauratiewerken - zo zou het eruit moeten zien
wandelen in de medina van Meknes

Ons verblijf vlakbij de Medina

We hebben een Riad geboekt op 400 meter van de Medina. Riads genieten onze voorkeur boven onpersoonlijke hotels. Maar Riads liggen bijna altijd in de Medina en dat is een grote handicap als we de FJ willen stationeren in de omgeving ervan. Hier in Meknes is dit geen probleem er is plaats in het steegje van de Riad en er is camerabewaking en vanaf 22 uur is er een waker. Hij doet zijn job goed want we hebben het alarm van de FJ gehoord vlak na 22 uur. Op dat ogenblik heeft hij de slotvastheid gecontroleerd en daardoor heeft de FJ een paar alarmen getoeterd. Was toch even schrikken dat alarm.
Ik heb lang moeten zoeken om een restaurant te vinden dat wijn serveert in de Medina van Meknes. Gisteren waren we in het beste restaurant van de stad, althans volgens TripAdvisor. Uiteraard was het tagline op het menu. De moeder in de keuken de zoon in de gelagzaal. Eerlijk. De tagline was een van de beste die we in twee maand voorgeschoteld kregen.
Vanavond wandelen we twee kilometer naar het enige restaurant waar wijn wordt geserveerd. Men was er bezig de inkom te herbetegelen. “ Sorry sir, the works will be finished tomorrow, tomorrow you are more than welcome”. De jongere generatie spreekt voortaan Engels in plaats van Frans en dat niet alleen in de steden.
we wandelen naar het Mausoleum van Moulay Ismail
ingang van het Mausoleum van Moulay Ismail
in het Mausoleum van Moulay Ismail - impressionant

Is het omdat we bij onze eerste avond in de Medina overvallen werden door een onweersbui met waterstromen in de hellende straten van de Medina of is het omdat de Bab El Mansour poort en het hele paleizen complex in de steigers stond en niet kon bezocht worden dat we wat op onze honger zijn blijven zitten? Feit is dat we beter hadden verwacht.
uitrusten hoort er ook bij
voor meer foto's van Meknes
klik hier

Volubilis, de oude Romeinse stad

Volubilis, in het Berbers Oualili of Walili, was een Romeinse nederzetting.
Volubilis ligt in de vruchtbare vlaktes rond Meknes en was een van de verste uithoeken van het Romeinse Rijk. Oorspronkelijk gevestigd door Carthaagse handelaren in de 3e eeuw v.Chr. en geannexeerd in 25 v.Chr., woonden er naar schatting 20.000 mensen op zijn hoogtepunt. Vermoedelijk is de stad gebouwd op de resten van een eerdere stad van de Carthagers. De Romeinen installeerden een Amazigh-koning, maar toen naburige Amazigh-stammen zichzelf opnieuw begonnen te bevestigen, verlieten ze Volubilis rond 280. Daarna werd het bewoond door Imazighen, Grieken, Joden en Syriërs, totdat de gebouwen uiteindelijk werden vernietigd door de aardbeving in Lissabon van 1755.

deze lijkt op de Triomfboog in Parijs
De Romaanse stad Volubilis


Moulay Idriss Zerhoun

De witgekalkte stad Moulay Idriss Zerhoun ligt op twee heuvels. Elk jaar in augustus komen vele pelgrims om Moulay Idriss te vereren op de grootste moussem (festival) van het land, met tbouridas, markten en muziek.

De eerste islamitische leider van Marokko was de achterkleinzoon van de profeet Mohammed, die aan het einde van de 8e eeuw Mekka ontvluchtte en zich vestigde in de buurt van Volubilis, waar hij de lokale bevolking bekeerde en de Idrissid-dynastie oprichtte. Het is nog steeds een heilige plaats voor Moslims, en ze zeggen dat degenen die de hajj (de pelgrimstijd naar Mekka) niet kunnen betalen, in plaats daarvan vijf pelgrimstochten naar Moulay Idriss kunnen maken. Het was verboden voor niet moslims tot 1912.
de heilige witte stad Idriss
voor meer foto's van Volubilus en de heilige stad Idriss klik hier

De belangrijkste wijnregio van Marokko

Meknes staat ook te boek als wijn regio. En 20 km ten zuiden van de stad is er Chateau Roslane. Noord-Afrika's eerste wijnmakerij die wordt vermeld als een château viticole, Les Celliers de Meknes Château Roslane is de oudste en grootste wijnproducent van Marokko.
Er is ook een elegant boetiekhotel lid van Relais & Chateaux. Dat hadden we al geprobeerd te boeken maar de website was zo ellendig traag dat we na een aantal pogingen dit project hebben opgegeven.
Celliers de Meknes beheerst een wijngaard van bijna 2000 hectare. Château Roslane is verspreid over meer dan 700 hectare wijngaarden. Het is het enige wijnkasteel in het Marokkaanse landschap.
eindelijk vonden we de wijnstruiken van Marokko

Langs de wijngaarden van Meknes naar Fes

Drie nachten in Menkes en we zijn op weg naar de vierde Koningstad, Fez. We hebben tot nog toe weinig of geen wijngaarden gespot. Wel fruitbomen en veel nieuw aangeplante olijfbomen. Vooraleer de wijnstreek te verlaten rijden we naar het zuiden van de stad op zoek naar de Marokkaanse druiven stokken. Rechtover het Domein Roslane, verscholen achter hagen, op een flauwe helling oostwaarts gericht zijn we eindelijk bij de wijngaarden.

Marokkaanse wijn heeft de afgelopen 20 jaar een zeer lange weg afgelegd. Begonnen door de Romeinen en ontwikkeld door de Fransen, ging de industrie in een dip na de onafhankelijkheid, maar is sindsdien nieuw leven ingeblazen, met steeds toenemende wijngaarden en merken.
De meeste wijngaarden liggen in het Meknes-gebied, waar het klimaat in de uitlopers van de Midden-Atlas natte winters en veel zonneschijn betekent. Voeg de zware, rotsachtige klei-kalksteengrond en een hoogte van 580m tot 800m toe, en je krijgt een aantal uitzonderlijke wijngaarden.
Er blijft een tegenstrijdigheid rond de wijnproductie in Marokko. Het is haram (verboden) in de islam, en slechts een handvol supermarkten en onafhankelijke winkels hebben alcohol op voorraad. En toch wordt ongeveer 90% van de wijn die in Marokko wordt gemaakt in het land gedronken - en niet allemaal door toeristen.

een dadelpalm met een zak met dadelpalmen

aan een tankstation zagen we de zoveelste ooievaarsnest

In de cederbossen van de Midden Atlas

Van Meknes rijden wij terug naar het zuiden, een ommetje langs Arzou,met zijn cederbossen, het skigebied van Ifrane en met een overnachting naast een stuwmeer in La Gite du barrage. De stuwdam is er vijf jaar. Door de aanhoudende droogte van de laatste vier jaar is het meer nooit volgelopen en nu staat er amper water in. De omgeving ( Ifrane National Park met een oppervlakte van 125.000 hectare ) is groen met de heuvels begroeid met Atlas-ceder, Algerijnse eik, groenblijvende steeneik, Spaanse jeneverbes en maritieme dennen. Dit ganse gebied schijnt voor de Marokkanen de uitstap en vakantie plek te zijn bij uitstek. En dat merken we. Veel vakantie verkeer en op vele plaatsen zijn mensen aan het picknicken.

de dam van het stuwmeer Michlifen Ben Smim
het stuwmeer Michlifen Ben Smim

De stad Ifrane is een verrassing. Wij wanen ons in een ander land! De stad aan de rand van een skigebied is een groot park. De stijl van de huizen ( villa’s) is Europees. Waar in de rest van het land geen dakpannen als dakbedekking te zien is zijn de zadeldaken alle voorzien van roodbruine dakpannen.

de huizen in Iframe zijn in Europese stijl
de streek van Iframe is een skioord

We volgen het “circuit touristique” en dat moet ons langs drie andere meren brengen en een oud Benedictijner klooster, destijds gesticht door de Fransen. In de bossen leven nog de overgebleven Macarena’s aapjes. De winterharde makaken kunnen de ijzige winters en verzengende zomers verdragen en leven in grote matriarchale groepen van ongeveer 12 tot 60. Hun grootste uitdagingen komen van de mens. Hun natuurlijke habitat wordt steeds meer bedreigd door houtkap en klimaatverandering, en hoewel stroperij is afgenomen dankzij het werk van natuurbeschermingsgroepen, worden veel jonge dieren nog steeds elk jaar verhandeld als illegale huisdieren. Groepen dichter bij de stad worden routinematig gevoed door bezoekers, waardoor ze vatbaarder zijn voor obesitas, stress en ziekte.

Een toeristenbus is defect geraakt aan het begin van een helling. Geen garage in de buurt? Geen takelwagen? Dan maar de motor eruit nemen toch. De ganse motor was intussen al opengemaakt aan de rand van de weg …

Het tweede meer is droog en de bodem wordt gebruikt als landbouw grond. Het circuit loopt nog 40 km verder maar we besluiten het hier af te breken en nemen de route naar Meknes.
316 hier leven Barnary apen
de vermaarde cederbossen van Iframe
bloemenpracht onderweg
afgeboorde wegen met bloemen

We hadden gelezen over de mogelijkheid van een proeverij van geselecteerde geitenkazen. Domaine de la Pommeraie - een idyllische boerderij van 10,5 hectare in de buurt van Immouzer El Kandar - produceert kaas van wereldklasse met behulp van eeuwenoude Amazigh-technieken. En net als een heerlijke wijn draait het allemaal om het terroir. Geiten eten geurige kruiden, alfalfa, tarwe, bonen en lentils, en die smaken worden overgebracht naar de kaas.
Zouden we daar kunnen proeven? Hoewel staat geschreven dat men best 24 uur op voorhand reserveert was er geen probleem om de verschillende kazen te proeven. Het aanwezige personeel was zoals we dat al kennen uiterst vriendelijk maar communicatie was moeilijk. Daarvoor moest de eigenaar komen. Hij wist ons te vertellen dat hij zijn kazen enkel levert aan een reeks restaurants in Marrakech, Fes en Meknes.
in Domaine de la Pommeraie proefden vele soorten geitenkaas en het smaakte
afscheid van de baas van Domaine de la Pommeraie
voor meer foto's van Ifrane en de weg naar Fez klik hier


Fez

'Fez is Fez' gaat het lokale refrein, wat algemeen wordt begrepen dat deze plek nooit zal veranderen. Terwijl Marrakesh het nieuwe met koortsachtige gusto oppert, is de modernisering van Fez, de oudste stad van Marokko en de hoofdstad tot 1925, traag en houdt het een voet stevig in het verleden. De afbrokkelende architectuur en schimmige steegjes creëren een sfeer die net zo onberispelijk en geheimzinnig aanvoelt als de 1000 jarige oude wallen die het omsluiten.
Fes is en was het cultureel, intellectueel en spiritueel hart in de 11e eeuw maar de stad bloeide echt In de 14e eeuw onder de Meriniden, die zijn rol als plaats van handel en religie in de middeleeuwen cementeerden.

daar is de eerste poort van Fez

De medina (Fez El Bali) is 's werelds grootste autovrije stedelijke gebied. Versterkte muren omsluiten 220 hectare smalle steegjes, huizen, werkplaatsen en paleizen met schitterende interieurs van ingewikkeld gesneden gips, geschilderd hout en met de hand gesneden kleurrijk geometrisch mozaïek tegelwerk.
Fez El Bali de oude ommuurde medina met de rijkelijk versierde toegangspoorten zoals Bab Guissa en de Blauwe Poort. De verkopers in de souq zijn gespecialiseerd in parfum, kruiden, lampen en leer.

's morgens aan het ontbijt in onze Riad


Onze Riad ligt in de Medina vlak aan een kleine poort. De FJ staat in een ondergrondse garage 200 meter verderop. Drie nachten hebben we geboekt. Al twee keer was ik in Fez het waren de onwelriekende leerlooierijen die bijgebleven zijn, deze gaan we niet meer bezoeken…
het koninklijk paleis
de ingang van de Mellah - het Joods kwartier
Het tapijtenplein waar de 17 de eeuwse synagoge de Al Fassiyine wacht op restauratie
op alle schouwen en torens zien we zitten er ooievaars - zij overwinteren hier en blijven
het Joods kerkhof
 
 
Video: wandeling door de medina van Fez
we wandelen verder door Fez

Marokkaanse top gastronomie

Wat we wel willen beleven is een echt gastronomisch hoogtepunt. En dat kan in het restaurant Nur op 400 meter van onze Riad.

In Fez bevindt zich, in de medina, een restaurant die bij de 50 beste van de wereld hoort.
Na al onze Tagines brachten we een bezoekje aan restaurant NUR

De Marokkaanse chef kok Najat Kaanache - die haar eigen tv-kookserie heeft en is opgeleid in de legendarische keukens van El Bulli, Noma en The French Laundry (die allemaal de titel van 's werelds beste restaurant hebben) - heeft dit restaurant samengesteld in een stijlvolle maar traditionele huisomgeving in de Medina. Het fine dining menu wordt elke dag grotendeels geïmproviseerd, afhankelijk van wat er van de markt wordt gehaald, zodat de gangen levendig vers en smaakvol zijn.
Nur is het eerbetoon aan de trotse culturele en agrarische diversiteit van Marokko. Ze verwijst liefdevol naar haar land als "de mond van Europa", gesmeed door de unieke samenvloeiing van koloniale culturen.
In de woorden van de beroemde chef kok Ferran Adria: "Najat vertegenwoordigt de ziel van Marokko door de taal van de keuken."
Porta Riafa
voor meer foto's van ons bezoek aan Fez klik hier

Tazekka of niet?

Ook van Fez moeten we afscheid nemen, we rijden nu richting Middellandse zee. Volgende week nemen we de ferry naar Sète vanuit Tanger Med.
Door het nationaal park Tazekka rijden we naar Taza. Het plan is om in de omgeving van Taza wild te kamperen. Taza is lager gelegen dan het Tazekka park met zijn gemiddelde hoogte van 1.600 meter, dus wat minder koud in de ochtend.
Barage Bab Louta
op alle schouwen, palen moskees zien we ooievaarsnesten maar hier kwamen we een ganse troep Koereigers tegen
 
op weg naar Tanekka National Park - wat een prachtige natuur

Torenhoge ceders, luifels van groenblijvende boomeiken, bossen van geurige thuja en zachte heuvels maken het terrein van Tazzeka National Park. Het kleine weinig bezochte park, dat in 1950 werd opgericht om enkele van de meest ongerepte bossen van Noord-Afrika te beschermen, is gegroeid van een bescheiden 6,8 vierkante km naar 120 vierkante km.
Een van de belangrijkste trekpleisters van het park is het grotsysteem Gouffre de Friouato, op dit moment echter niet toegankelijk. Ongeveer 600 soorten flora, samen met meer dan 30 soorten zoogdieren, waarvan vele zeldzaam en endemisch zijn, en 83 soorten vogels, waaronder Bonelli's adelaar er.
In Tazekka National Park leven Barnaby herten, Barnaby everzwijnen maar die zagen we niet - deze ezel zagen we wel
Tazekka NP - zicht over Bouiblane

Onze kampeerplaats in een vallei aan de oever van een riviertje, met nog stromend water, was perfect. Tijdens ons diner werden we vriendelijk begroet door passerende herders een met enkele schapen en nadien een herder op een ezel met een koe en een stier kalf!


Vooraleer naar de kust te rijden gingen we eerst nog eens vrij kamperen
's avonds kregen we bezoek!

Terug aan de Middellandse zee

De weg van Taza door het Rif gebergte naar Al Hoceima, aan de kust, was een openbaring. Een nieuwe snelweg met vier rijstroken door de bergen over bergtoppen en door dalen met vele haarspeldbochten…( zoals in Saoudi Arabië en Turkije) Het Rif gebied heeft nochtans de reputatie van stiefmoederlijk behandeld te zijn door de koning. (?)

honderden km vier banenwegen in de Rif
 
we rijden naar onze camping aan de Middelandse zee

Een kleine camping op een 30 m hoge klif aan de rand van de zee 50 km ten westen van Al Hoceima . Een idyllischer plek om er twee nachten te verblijven kunnen we ons niet wensen. En toeval, voor de derde maal in Marokko ontmoeten we er totaal onverwachts Marco en Betty die met camper en 2 enduro motoren ongeveer hetzelfde traject hebben afgelegd en ook verschepen op dezelfde dag als wij, zij richting Italië.
genieten van een biertje
Lieve's bureau
voor meer foto's van onze rit naar de Mediterranean coast klik hier
Mediterranean Coast - Rif Mountains - Talassemtane National Park
Chefchaouen - Tétouan - Tanger Med

Naar Chefchaouen

De Middellandse Zeekust strekt zich uit over ongeveer 470 km ten oosten van Tanger tot Saïdia, dicht bij de (gesloten) Algerijnse grens. Het is tot voor kort relatief onontwikkeld gebleven, ondanks enkele spectaculaire stranden, beschutte baaien, wilde beschermde gebieden en dramatische kliffen. Het grootste obstakel was het Rif gebergte. Er is nu een nieuwe en verbeterde N16-snelweg die langs de kust loopt en de uitlopers van de Rif doorloopt. Toen ik hier in 1989 met de motorfiets toerde moesten we nog op aardewegen door de bergen van de Rif, van Ceuta naar Al Hoceima. De kustlijn maakte deel uit van een Spaans protectoraat van 1912 tot 1956, en er zijn nog steeds sporen van zijn taal en architectuur voorbij de resterende Spaanse enclaves Ceuta en Melilla, die nog steeds een authentiek stukje Spaans leven bieden.

 
 
In Amtar dragen de vrouwen en mannen hoeden

We hebben gekozen voor deze kustweg om naar Chefchouen te rijden. De weg loopt meestal langs dichtbij de kustlijn op een hoogte van 100m of meer, maar gaat ook hoger landinwaarts om later terug naar de grillige rotskust af te dalen. Door de wolken en de nevel waren de uitzichten beperkt.

Amtar een badplaats, waar schijnbaar weinig buitenlandse toeristen komen, is een authentiek Marrokaans dorp. De vrouwen dragen er boven de hoofddoek een hoed gemaakt van riet en versierd met pompons gewikkeld in hun rood en wit gestreepte fouta (een brede doek gedragen als rok). In de straten rijden oude Mercedessen uit de jaren 80. In El Jebhia is kleur overwegend blauw wit. De witte huizen hebben blauwe accenten, de lantaarnpalen zijn blauw, de boord stenen zijn afwisselend blauw wit…
In Oued Laos verlaten we de kustweg. De weg naar Chefchouen gaat door het wilde en prachtige Talassemtane National Park.
spijtig van de mist
NP van Talassemtane
NP van Talassemtane

de mooie weg naar Chechaouen
voor meer foto's van de weg door het NP van Tazeeka en de weg naar Chefchetaouen klik hier

De blauwe stad

Chefchaouen wordt beschreven als een van de mooiste steden van Morocco. Het is niet langer een ‘ off the beaten track bestemming ‘ voor artiesten en hippies op zoek naar hasj. Marokkaanse en andere toeristen verdringen zich in de smalle medina steegjes met de unieke blauw gewaste muren die het de naam de 'Blue Pearl' geven.
We moeten maar 1 km lopen van ons hotel tot een toegangspoort van de Medina maar de weg is een aaneenschakeling van trappen en hellingen. En dan begint het stijgen maar pas. Dat hebben we gisteren avond moeten vaststellen toen we naar een bekend restaurant in de medina zijn gewandeld.
Chefchaouen de blauwe stad

Vandaag nemen we een “petit taxi” en laten ons tot aan de Spaanse moskee voeren. Dat is zowat een van de hoogste punten van de bergstad waar je met de auto kan komen. Nu kunnen we door de wirwar van blauwe steegjes naar beneden wandelen en genieten van al die fotogenieke plekken.
Chefchaouen - "orange shop"
 
....en we hadden zin in een ijsje

Chaouen, zoals het bij de lokale bevolking bekend staat, werd in 1471 opgericht als uitvalsbasis voor Riffian Amazigh stammen om de Portugezen in Ceuta aan te vallen. Moslim- en Joodse vluchtelingen arriveerden aan het einde van de 15e eeuw uit Granada en bouwden witgekalkte huizen in Andalusische stijl. De blauwe tinten kwamen later, maar precies wanneer blijft een mysterie.

De stad bleef geïsoleerd – christenen werden de toegang verboden – totdat het in 1920 werd bezet door Spaanse troepen. De leeuw van de Rif - Abd El-Krim - verjoeg de Spanjaarden en stichtte de Republiek van de Rif in 1921. Maar de Spanjaarden keerden terug en bleven er tot de onafhankelijkheid in 1952.
Chefchaouen de mooie blauwe stad
 
 
muzikanten in de medina

Marokko is een van ‘s werelds grootste exporteurs van hasj, en het Rifgebergte is het hash-groeiende hart. Cannabisteelt was illegaal sinds de onafhankelijkheid, hoewel de productie in de jaren 1960 en '70 groeide. Boeren verbouwen hier al eeuwen cannabis, maar het zijn de handelaren die het grote geld verdienen met deze miljardenindustrie. In 2021 stemde de Marokkaanse regering om het gebruik van cannabis voor medische, industriële en cosmetische doeleinden te legaliseren.
Boeren kunnen nu coöperaties vormen, geautoriseerde telers worden en hun inkomen verhogen.

we hadden spijt dat we Chefchaouen moesten verlaten
voor meer foto's van ons bezoek aan Chefchaouen klik hier


Dochter van Granada

Tetouan's lange relatie met Andalusië heeft het met een uniek Hispano-Moorish karakter achtergelaten, vooral langs de brede lanen van de Ensanche.
Dit juweel van een stad is vele malen gebouwd en herbouwd, waardoor een fascinerende fusie van bouwstijlen achterblijft.
Eerst bewoond door de Mauritaanse Amazigh in de 3e eeuw voor Christus, en daarna de Romeinen, vanaf de 8e eeuw was Tetouan het belangrijkste contactpunt tussen Marokko en Andalusië. De medina werd verschillende keren geplunderd en herbouwd door moslim- en joodse vluchtelingen die na de val van Granada in 1492 uit Spanje aankwamen. Moulay Ismail bouwde in de 17e eeuw verdedigingsmuren, maar Spaanse troepen bezetten de stad kort vanaf 1860. In 1913 hervatte de Spaanse bezetting en werd Tetouan de hoofdstad van het Spaanse protectoraat in Noord-Marokko tot aan de onafhankelijkheid.
Tétouan 2024 en 1989 - wat een groot verschil

Ook deze stad ligt op een heuvel flank. Het is dus weerom flink klimmen om van ons hotel naar de medina te gaan. De stad heeft de naam ‘“Witte Duif” gekregen omwille van de witte gebouwen en wordt vaak over het hoofd gezien door bezoekers. Maar ook de naam Little Jerusalem
Aan het begin van de 20e eeuw was de stad de thuisbasis van bijna de helft van de Joden in het Spaanse Marokko en deze grote en invloedrijke Sefardische Joodse gemeenschap sprak een nu bedreigde Judeo-Spaanse taal die bekend staat als Haketiao. Vandaag de dag zijn er nog maar een handvol Joodse inwoners over, maar
Verschillende van de mellah straten dragen nog steeds hun vroegere naam.

Smalle straatjes voor de FJ - Dirk zegt - waar ben ik nu opnieuw ingesukkeld
Dirk vraagt zich af of het hier is dat hij in 1989 een tapijt kocht
wandelen op het Michouar plein aan het Koninklijk paleis
één van de ingangen van de Medina van Tétouan

In 1989 kon ik hier nog met de motorfiets door de straatjes van de medina rijden. 35 jaar later heeft het toerisme het leven hier compleet veranderd. Maar vanop ons terras, waarop we van een drankje genieten, en de lokalen gadeslaan blijft het leven zijn gangetje gaan. Rechtover ons zit een kleermaker - het is zondag namiddag - zijn werkstuk verder af te maken ondertussen keuvelend met zijn buurman. Links van ons op het plein genieten anderen van hun mierzoete muntthee… Het leven in de medina!
wandelen in de Medina van Tétouan
wandelen in de Medina van Tétouan
voor meer foto's van Tétouan
klik hier

Opnieuw een diplomatiek issue

We hadden de FJ geparkeerd in de medina in een klein steegje. De man met oranje fluo vestje zal de wacht houden. We hebben in gebarentaal wel moeten duidelijk maken dat we binnen een paar uur zouden terug zijn. Wij zijn terug. Naast de FJ staat een politie auto die de ganse straat blokkeert. Niet bewust dat die daar staat met een bedoeling maak ik de achterdeur van de FJ open om de zonnewering op te bergen. Een man loopt achter mij aan . Hij zegt iets maar ik negeer hem in de overtuiging dat het een bedelaar is. Ik loop verder naar de voorportier en dan hoor ik “Je suis de la police” !
Een half uur later staan twee politie wagens en twee zwarte incognito politie auto’s rondom ons. In al die tijd ging het gesprek over het feit dat op de landkaart van onze rechter deur de westelijke Sahara zichtbaar was.
Twee maand geleden hadden we Marokko op die kaart met een zwarte permanente marker aangepast. ( Westelijke Sahara deel van Marokko) Die aanpassingen waren niet zandstormen en wasbeurten bestand. De linkse portier had ik met een spuitbus gecorrigeerd en die was nog altijd ok. Mijn paspoort werd wel drie maal gefotografeerd en er werd constant getelefoneerd…Uiteindelijk heeft de hoogste in rang een paar keer excuses aangeboden. Mijn vraag of ik aan de grens problemen zou ervaren werd negatief beantwoord. Met een paar handdrukken namen we afscheid en konden we terug naar ons hotel…
langs de kustweg van Tétouan naar Tanger zien we luxueuze resorts

Ferry naar Europa

Het is 13 mei vanavond nemen we om 20 uur de ferry naar Sète om er op 15 mei rond de middag aan te meren. Alweer verlaten we met tegenzin een plaats waar we wel nog een poos langer hadden kunnen verblijven.
De laatste rit naar Tanger Med loopt grotendeels langs de kust.
overal wordt er gesproeid
de kustweg naar Tanger Med
Cueta op de achtergrond

We verlaten Tetouan over een expres weg. Langs de boorden ervan palmbomen op kort geknipte grasbermen. Er is veel personeel bezig met het onderhoud ervan, elke 500 meter is iemand het gras aan het sproeien…Er zijn de vele luxe internationale resorts en witte vakantiedorpen, de grote villa’s dit is geen authentiek Marokko meer.
we reden eens langs de mooie boulevards

In Tanger Med wanen we ons aan de grens in Israël. De snelweg is langs beide kanten afgezet met hoge witte metalen afrasteringen. Dit is een maatregel om de illegale migratie tegen te houden.
Dank zij de duidelijke bewegwijzering komen we uiteindelijk op het haventerrein meer dan vijf uur voor de afvaart.

de havenweg is goed beveiligd
 
 
de autos worden gescand - een Xray machine svhuift over de auto's - De Fj staat te wachten
 
hier staat onze boot
met een vertraging van drie uur zijn we vertrokken
we genieten van de zon want in Frankrijk en Belgie wacht ons de regen
wat is het hier zalig
voor meer foto's van onze trip naar Tanger klik hier
 
Onze route tot op heden - we reden 6.322 km in Marokko

 

 

 
2024
06/03/2024
04/03/2024
01/03/2024
01/03/2024
   
History
 
2023
2021-2023
2020
2016-2020
2011-2016
2010
2010
2008-2009