Kota Kinabalu 9 april.
Borneo het eiland van de koppensnellers en de Oerang Oetangs, zo staat het bij velen bekend.  Maar dat is ook al weer verleden tijd. Oost Maleisië, heet het westelijk deel van het eiland.  Dat is zo groot als 61% van het schiereiland.  Ingesloten in dit Maleisische deel van Borneo ligt het Sultanaat Brunei.  Oorspronkelijk komt het Malaisische deel van dat sultanaat maar dat was ook al zo lang geleden.  Het grootste deel van het Borneo, de Oost en zuid kant is Indonesisch grondgebied.
Twee uur en twintig minuten hebben we gevlogen van Kuala Lumpur naar Kota Kinabalu in Sabah. Dat is ons vertrekpunt om het eiland de komende twee weken te verkennen, niet met de FJ maar met een kleine normale wagen.  Wij zullen dus op geplaveide wegen moeten blijven. De auto huren was een leuke bedoening.  Aan de uitgang van het luchthavengebouw hebben drie autoverhuurmaatschappijen hun kantoortjes vlak naast elkaar. Niet moeilijk om de beste prijs te bekomen.

Mount Kinabalu.

De hoogste berg van Borneo ligt op 100 km van KK.  Met 4095m is hij de 10de hoogste berg van Zuid Oost Azië.  De berg is een must voor de Borneo reizigers.  Jaarlijks willen meer dan 20.000 man de top bereiken.  En die top zit vanaf de middag in de wolken.  Wij stellen ons tevreden met tot het basiskamp te klimmen op 2.000 meter, met de auto.

De ' Tip of Borneo'.

KK ligt achter ons, wij rijden naar het uiterste noorden van Borneo het land van de Rungus etnische groep. Sind 2002 probeert men toeristen te verleiden om naar de uiterste noordelijke punt van het eiland Borneo te trekken. Voor ons is het een klein ommetje op weg naar onze slaapplaats Kudat. alle wegen zijn geplaveid dus we hoeven niet te vrezen voor ons Mivy. De Mivy is een Maleisische minivan gebouwd op basis van een Toyota en met de aandrijflijn van Toyota.
De weg tussen de resterende jungle, want ook hier is de vooruitgang niet te stuiten, is niet altijd in goede staat en het is soms uitkijken geblazen om niet al teveel putten te moeten incasseren.  Drie uur zijn we onderweg voor de 175 km rit tot aan de kaap. De 'Tip of Borneo' is een langgerekte smalle rotspunt die enkele meter boven het zee niveau uitsteekt. De rotsbodem loopt tot ver in zee en dat is de reden waarom hier veel schepen zijn gezonken. Nu staat er een kleine vuurtoren wat verder in zee om de skippers te waarschuwen voor het gevaar.  Dit punt is ook de plaats waar de Zuid Chinese zee de Sulu zeeën ontmoet.  ( Dit zijn de zeeën rond de Filipijnen.)

Op zoek naar de Orang-Oetans  in de omgeving van Sandakan.

Het was niet eenvoudig om uit te vissen welke weg we kunnen nemen naar ons volgende reisdoel.  Onze papieren kaart toont niet de weg die er op de Ipad wel te  vinden is en evenmin staat er een weg op onze digitale kaart van de  Garmin gps. 425 km zegt TomTom op de Ipad.  Hoe is de staat van die weg en kunnen we dat in een dagrit afmaken? Er is geen tussenstop mogelijk want we hebben niet de minste info of er dorpen zijn op die weg door de jungle.
We hebben het gehaald, in zes uur! De eerste 340 km door de jungle was een makkie. De Myvi heeft wel wat putten en bulten moeten verwerken en hier en daar waren zelfs steenslag stroken.  De laatste 80 km gingen wat moeizamer omdat we dan op de  verbindingsweg tussen KK en Sandakan reden met zeer druk verkeer en vele files tot gevolg.

Sandakan aan de Sulu zee stelt niet veel voor.  Er zijn wel veel hotels en er is zelfs een sjieke mal in de buurt van het Sheraton hotel.  Het is een langgerekt stadje geprangd tussen heuvels en de zee. Helemaal ten zuiden op 5 km van het centrum hebben we op aanwijzen van ons hotel, Ocean King gevonden. Een restaurant in zee gebouwd en alle vis en schelpdieren zijn zeevers als ze klaargemaakt worden want ze worden gehaald uit grote bakken die naast het restaurant in zee drijven. Zoals in Kudat vorige avond was het eten hier meer dan voortreffelijk. Het waren ook zoals gisteren, Chinese uitbaters en dus konden we bier bestellen, daar waar de meeste resto's hier in Borneo geen bier hebben en afficheren "we serve no porc".

Met de Orang Utans hebben we minder geluk. Sepilok is een rehabilitatie centrum op een uur rijden van Sandakan, daar worden wees apen opgevangen en geleerd hoe ze moeten leven als ze volwassen zijn en weer in de jungle worden gezet.  Een Orang Utan heeft 95% van het menselijk DNA en de kinderen blijven tot 7 jaar bij de moeder om vooral te leren hoe ze in de bomen moeten leven. Dat is wat men ook vooral moet aanleren in het centrum, soms duurt het wel 10 jaar voordat de primaat zefstandig kan zijn. Ten behoeve van de toeristen worden de apen twee maal per dag gevoed op een kijkplaats in de jungle. Het was te warm toen wij om 15 uur op de uitkijk stonden. Slechts twee dieren zijn komen opdagen. Orang Utan is  "The man of the Forest" of "de rode man" in de lokale taal,  heeft een steeds beperkter habitat omwille van de voortschrijdende boskap.  Vroeger kon hij van oost naar west in de bomen slingeren zonder een voet op de grond hoeven te zetten!

Naar de  Kinabatangan rivier.

Alle slaapplaatsen zijn bezet tot overmorgen 16 april, krijgen we te horen als we willen reserveren ergens in de jungle, aan de oevers van de langste rivier van de onafhankelijke staat Sabah. Op die rivier worden boottochten georganiseerd en de kans om er wild te zien is groot.
Er blijft ons niets anders over dan van Sandakan zelf naar de rivier te rijden en na de boottocht en het avondmaal de meer dan twee en een half uur durende tocht terug, naar Sandakan te ondernemen.
Het was al bij al de moeite waard. Nochtans was de rode man niet op het appel  de dwerg olifant evenmin. Maar lang-neus apen, macaques, neushoornvogels en zelfs krokodillen waren wel te zien...

Semporna de uitvalsbasis naar het beschermde marine park.

Sandakan Semporna is een rit van 307 km. Semporna ligt op de meest zuid oostelijke punt van de staat Sabah op Borneo. Zoals elders in Maleisië rijden we meestal tussen palmboom plantages en tot aan de kuststad Lahad Datu is het verkeer redelijk druk en de weg af en toe in slechte staat. Na Lahad Datu maken we opnieuw kennis met een tropische regenbui.  April is de droogste maand met maar gemiddeld 20 dagen met regen. Dit is onze eerste onweer op Borneo. Als we om 17u15 de drukke invalsweg van Semporna stapvoets binnenrijden heeft het al lang opgehouden met stortregenen. Semporna is klein en ons hotel is centraal gelegen, we kunnen alles te voet bereiken.

Het is nog drukkend warm – en al bijna donker - als we op zoek gaan naar een shop die excursies naar de duikeilanden organiseert. Onze zoektocht levert weinig op want vele shops zijn al een poos gesloten en de enige die we nog open vinden Scuba Junkie laat ons weten dat het eiland Sipadan niet meer kan bezocht worden tot en met juni.  Sipdan behoort wel tot een van de vijf mooiste duik en snorkel paradijzen in de wereld en er mogen maar 120 man per dag op het eiland komen!

Vannacht heeft het opnieuw geregend en dat heeft de straten in de binnenstad wat gewassen.  Een viezere stad als Semporna hebben we al lang niet meer gezien.  Afval overal, op een aantal plekken uitpuilende vuilniscontainers met errond massa organische afval en plastiek. Overal ligt vuilnis en ook op zee ligt het vol troep!  En tussen die troep langs de straatjes staan overal stalletjes en kraampjes.  Die viesheid schijnt de mensen hier niet te hinderen de ratten hebben het hier naar hun zin. Op straat bedelaars en verschillende etnische groepen.  De meeste zijn Filippino’s en illegaal in het land.  Zij krijgen geen onderwijs en moeten proberen te overleven.    
 

Sipadan Scuba heeft een goede reputatie en de duikinstructeurs zijn  buitenlanders. De man achter de balie is een Oostenrijker en leeft hier al twintig jaar.  Hij heeft wel nog mogelijkheden voor een snorkel dag excursie naar het tweede mooiste eiland, Mantabuan. Morgen om 8 uur vaart de boot af.  Mantabuan was een paar weken geleden in het nieuws vanwege de ontvoering van een toerist door Filippino’s! Veel risico lopen we niet want sinds dit voorval patrouilleert het leger met speed boten (900 pk) rond het eiland waar ook een exclusief resort op gehuisvest is.

Drie maal insmeren met klasse 50 zonnescherm olie hebben niet volstaan om ons te  vrijwaren van een zonnebrand op de rug en kop. 

Tambunan de onbekende.

We hebben de hoofdweg A4 naar Kota Kinabalu verlaten bij  Ranau  en zijn op de smallere SA3 aangekomen.  We klimmen gestadig en het landschap wordt steeds wilder, er zijn haast geen palmbomen meer te zien.  Eens over de derde piek van 1.100 meter gaan we langzaam weer dalen en wordt onze rijweg zeer regelmatig en onverwachts smaller.  De reden is de zoveelste landslide die een groot stuk van de rijbaan heeft meegenomen en dat meestal in de bochten. Wij krijgen weer een licht onweer als toemaatje met pletsende regen.  Er is relatief weinig verkeer op de weg het is rustig rijden op de kronkelige bergweg midden in de op het eerste gezicht bijna onaangeroerde jungle. Tambunan ligt in dat bergachtig gebied aan de voet van de tweede hoogste berg Trusmani ( 2.600 m ) van Borneo. We hebben er slechts één hotel gevonden dus vermoeden we dat hier niet zoveel toeristen voorbij komen.
Dat blijkt ook zo als we een wandeling door het dorp maken en velen ons vragen “How are you?” of “ Where do you come from?” De hotelbaas zou wel graag meer toeristen zien en probeert ons te overtuigen om nog een paar dagen te blijven om op verkenning te gaan in de oerwouden rondom Tambunan waar nog veel wild en zelfs Orang Utans en Langneusapen leven. De streek wordt hier klein Zwitserland genoemd zegt hij en helemaal ongelijk heeft hij niet.  Steile berghellingen en diepe kleine valleien die door de optrekkende nevels extra aantrekkingskracht krijgen.  Met onze Mybie kunnen we maar beperkt de omgeving verkennen maar mede door het aangenamere klimaat zijn we er toch twee nachten verbleven in het onbekende maar daarom niet minder interessante dorpje met de vriendelijke mensen.

Nu rijden we naar Brunei Het heeft wat moeite gekost om uit te vissen langs welke weg we naar het Sultanaat kunnen rijden.  De geplande weg was niet terug te vinden op onze kaarten en Google maps. Enkel op de Ipad was er een weg te vinden maar niet iedereen die we om raad vroegen wist of die weg berijdbaar zou zijn. Uiteindelijk hebben we het erop gewaagd en het heeft een mooie route opgeleverd.  Alleen spijtig dat naarmate we meer naar het zuiden reden we de een na de andere vrachtwagen voorbij staken vol geladen met boomstammen van de alom woekerende (illegale) houtkap.

Terug naar Kuala Lumpur na ons bezoek aan Brunei

Acht stempels verder (grensovergangen Brunei - Sarawak - Brunei - Sarawak - Sabah) en zonder regen zijn we aangekomen in een hotel nu meer in het centrum van Kota Kinabalu. Wij hebben niet kunnen genieten van de ongelooflijk lage benzineprijzen in Brunei, 0,01€ per liter! Wij moesten zelfs 1€ betalen met onze huurauto ingeschreven in Maleisië en dit kon enkel aan een welbepaalde pomp.
Borneo was anders en om het eiland echt te ontdekken is nog steeds een goede off road machine nodig. En met de FJ hadden we ook het Indonesisch deel van Borneo kunnen bezoeken.  Maar we zijn gelukkig niet betrokken geweest bij een kidnapping want dat gebeurt nog wel af en toe hier.  Ook wordt er nog gewag gemaakt van piraterij aan de oostkusten, door voornamelijk Fillippino's.  De Filipijnen zijn niet zo'n goede buren, ze claimen nog steeds enkele eilanden ze doen echter wel niet wat Poetin meent te moeten doen. De staat Sabah zelf leeft ook op gespannen voet met de federale overheid en zegt te weinig terug te krijgen van het geld dat ze afdragen. Al een paar maal hebben ze de houtuitvoer geblokkeerd om druk te zetten op hun verzuchtingen.  Dat heeft blijkbaar geen resultaat gehad.  Sabah is de armste staat van Maleisië.