De onzekere grensovergang.
Gisteren waren we al vroeg in de namiddag ingecheckt in ons hotel in Mae Sot. Onze planning hier was een Toyota garage opzoeken voor een klein onderhoud en de wielen wisselen en balanceren. Dank zij ons vroeg aankomen in Mae Sot zijn we afspraken gaan maken voor vandaag 18 november.  Voorzien is dat onze gidsen voor Myanmar ons morgen aan de grens komen vervoegen om alle paperassen in orde te krijgen, maar een mail van onze gids gooit roet in het eten.  Morgen is de weg van de grensstad Myawaddy naar het binnenland open in de richting “verkeer naar de grens”.  Die weg door de bergen is zo smal dat er geen tweerichtingsverkeer is toegelaten! Dus om op schema te blijven en te beletten dat onze vrienden een extra dag in Hap An zouden moeten vertoeven, de stad waar we hun zullen vervoegen,  moeten we nu hals over kop alle zaken geregeld krijgen want we hebben afgesproken dat we aan de grens zullen zijn om 13u30, Myanmar tijd.  Dat geeft ons een half uur extra want we rijden weer door een tijdszone, nu enkel 30 minuten. FJ in orde krijgen, was vroeger afhalen dan afgesproken,  het geld van nog een nacht slapen in het hotel recupereren…Het is ons gelukt we zijn op tijd aan de grens.

We rijden door Myawaddy op redelijk goede asfalt wegen maar eens buiten de stad krijgen we een koekje van andere deeg. Eerst wat aardeweg – we hebben geen zicht meer door het gele stof – en dan een soort Kazakstan weg.  Gaten met asfalt errond.  De laag bij de grond hangende Toyota van onze gidsen heeft hier beduidend meer problemen dan wij.  Maar ook wij worden goed dooreengeschud aan een tempo dat vaak niet boven de 30 km/u uitkomt.  Het is een smalle weg die klimt en slingert naar 800 meter er is inderdaad geen tegenliggend autoverkeer maar er zijn des te meer motorfietsen die de berg af komen gedokkerd.  Wat een verschil met Thailand. Langs de weg staan kleine hutjes met de typische teakbladeren dakbedekking.  Langs de weg naast de hutjes spuit uit verschillende waterslagen water,  die zijn nu werkloos want het water wordt gebruikt om, bij het afdalend verkeer, de verhitte remmen te koelen door ze te besproeien met water.

Er komt maar geen einde aan de triestige weg die nochtans door een mooi landschap loopt. Alle concentratie is nodig want het verkeer is chaotisch, af en toe worden we zowel links als rechts voorbijgestoken door haastige boeren met een volgeladen pick-up. Het wordt donker we hebben het bergmassief achter de rug nu maken we kennis met een nieuwe uitdaging. Hoe vermijden wij een botsing met onverlichte voetgangers, fietsers of brommers? Voertuigen die wel koplampen hebben  zijn zo verblindend dat we ogenblikken op de tast rijden, gelukkig rijdt onze gids, Zawzaw, voor ons en die knippert met zijn rechtse richtingsaanwijzer bijna voortdurend om ons te verwittigen dat er tegenliggend verkeer is.  Het heeft wat geduurd vooraleer we het snapten dat de rechtse pinker een waarschuwingsfunctie had, wij dachten in het begin dat we telkens ergens rechts zouden stoppen of afslaan.  Stoppen hebben we ettelijke keren moeten doen voor roadblocks en checkpoints.  De eerste grote hindernis hebben we verkeerd genomen. Op een dertig tal km van de grens worden we verzocht binnen te rijden langs een openstaand hekken in een gesloten compound.  Hier zien we voor de eerste maal een bord in het Engels “ Customs Immigration”. Ik ben net de hoek om als ik achter mij, mannen hoor roepen, ik rij door want ik kan hier toch geen uitleg geven dat is Zawzaw zijn taak.  Vooraleer we de uitgang bereiken hebben de roepende mannen ons geseind.  We moeten terug langs de weg, daartoe moeten een paar hekken worden weggehaald.. Enkele  ogenblikken later is ook hier alles in orde verklaard.  Onze achterdocht dat er toch nog iets kon fout lopen bij het binnen rijden van Myanmar blijkt steeds meer en meer ongegrond.
We rijden opgelucht Hap An binnen op enkele noodstops na om onverlichte zwarte oude pek vaten te vermijden, bij het voorbijsteken van vrachtwagens op een weg die niet veel breder is dan de vrachtwagen zelf, zijn we heelhuids aangekomen.  Die 200 km leken wel een eeuwigheid te duren. Het is een welgemeend aangenaam moment als we onze vrienden ontmoeten in het resto in de binnenstad van Hpa An.

Het is ook even wennen aan het landelijke schoonheidsideaal.  Jonge zowel als oudere vrouwen maar ook mannen sieren zich door het aanbrengen van een bleke gelaat crème op de wangen maar ook soms op het voorhoofd.  Die crème moet ondermeer beschermen tegen het felle UV licht en hydrateert  de huid. Mooi vinden wij het alleszins niet maar naar onze mening zullen ze hier niet vragen.

Bekijk hier de video van de Kawgum Cave

Het Stupa woud.

De omgeving van Hap An – in vogelvlucht een 40 km verwijderd van de zee – richting zuid naar Mudon is bezaaid met karstenbergen.  En uitgerekend zijn karstenbergen  de moeders van vele grotten. Het is dus bijna vanzelfsprekend dat hier tal van Bhudistische heilige plaatsen zijn. We bezochten er een paar waarvan de mooiste de grot van ……is.  Wanden en plafonds zijn bezet met bordeaux gekleurde bas reliëfs.  Spijtig dat deze mooie eeuwenoude kunst grotendeels werd beschadigd door de explosies op naburige karstenbergen voor de winning van kalk voor een cementfabriek.  Om de bezoeker toch een impressie te geven van hoe de grot er voorheen uitzag is een gedeelte gerestaureerd.
We rijden verder zuid naar Mudon en op bijna iedere heuveltop is een stupa of Bhuda beeld tussen het groen te zien.  Het felle contrast van de goudkleurige stupa’s op de top van de heuvels of zelfs halfweg en het groen van de bossen is uniek.  Het zijn er zoveel dat het soms wat overdadig is.

Wennen aan een andere stijl..
Na vier dagen in Myanmar worden we al wat gevend aan het gekke verkeer.  We hebben al een paar keer in het donker moeten rijden en dat willen we vanaf nu ten alle koste vermijden.  Auto’s steken hun lichten pas aan als het al bijna donker is.  Het verkeer is zeker rond de dorpen druk en tussen de file rijdende auto’s laveren brommers, driewielers en fietsers en riksja’s en voetgangers. Het   is  met geen ander land in  Zuid- Oost Azië te vergelijken. Enkel in Vietnam en Laos zijn fietsers present op de verkeerswegen maar hier zijn die prominent aanwezig. Stel je dan voor dat geen van de fietsers enige verlichting draagt, dat brommers en auto’s lichtbundels hebben die alleen maar verblinden en je tussen die ongedisciplineerde verkeersgebruikers je weg moet vinden en dit zonder een aanrijding te veroorzaken.   Zelfs in de stad, met meestal met gebrekkige straat verlichting, is dat geen eenvoudige opgave! Dn zijn er nog de frequente road blocks. Voor ieder kunstwerk (brug) moeten we door een chicane met ernaast schietposten door zandzakjes beveiligd. Bij veel van die controle of check points staan ook posten met mensen die geld inzamelen.  Langs beide zijden van de weg staan enkele mannen of vrouwen soms zelfs kinderen met grote zilverkleurige potten te schudden.  Soms wordt hun vraag ondersteund door een lawaaierige luidspreker.  Zij smeken om donaties voor de bouw van verdere pagodes of stupa’s.  Die donatie punten voor fondsenwerving zijn talrijk en we zien dat vele chauffeurs bij het voorbijrijden evan bankbiljetten naast de weg gooien.  Ook onze gids levert hier af en toe een bijdrage. We zijn al een paar keer door betaalstations gereden waar wij zonder betalen mogen passeren maar waar alle andere verkeer moet betalen.  Dat hebben we ook nog niet meegemaakt. Maar wat het land al meteen sympathiek maakt ondanks het stupide verkeersgedrag is de ontzettende vriendelijkheid van de bevolking dat je het gevoel geeft welkom te zijn in hun land!

Het is ook even wennen aan het landelijke schoonheidsideaal.  Jonge zowel als oudere vrouwen maar ook mannen sieren zich door het aanbrengen van een bleke gelaat crème (Thanaka) op de wangen maar ook soms op het voorhoofd.  Die crème moet ondermeer beschermen tegen het felle UV licht en hydrateert  de huid. Mooi vinden wij het alleszins niet maar naar onze mening zullen ze hier niet vragen.

22 november  op weg naar de derde heilige plaats: “The golden rock”.

Het is iets over 1600 uur, wij zijn erin geslaagd voor donker in het hotel te zijn.  Onderweg  weer tal van bezienswaardigheden van gouden Stupa”s  tot reuzengrote Buddha’s.    Morgen bezoeken we de Kyaiktyo Pagode de tweede belangrijkste bedevaartplaats voor Buddhisten.  Om er te geraken, op de top van een 1.100 meter hoge berg, zullen we gebruik moeten maken van de lokale vervoerorganisatie. Ons hotel ligt in een klein dorpje aan de voet van de berg.  Het dorpje wordt werkelijk overstelpt door bedevaarders en toeristen.  Het is hoog seizoen ! Voor de eerste maal in Myanmar maken we kennis met zeer actieve prospectors die ons proberen in hun restaurant te lokken.
Het transport naar de top van de berg van de pelgrims vertrekt van een startplaats vlakbij ons hotel en dat gaat er soms nogal luidruchtig aan toe. Zelfs ’s nachts gaan mensen naar boven.  Vanaf 4 uur in de morgen werden we gewekt door pelgrims die al naar de top van de rots vertrekken.  Wij zijn klaar om te vertrekken om 9uur. In de overdekte startplaats rijden vrachtwagens af en aan.  Om in de vrachtwagen te geraken moeten we eerst op een verhoog klauteren en vandaar kunnen we over de reling in de camion.  De bak is voorzien van 7 banken over de breedte van de laadbak.  Elke bank is amper 15 breed.  Op die bank moeten  minimum 6 personen plaats nemen en de vrachtwagen vertrekt niet als de zeven rijen niet volledig bezet zijn. De uiterst smalle banken met een dwarslat als rugleuning zijn nog enigszins aanvaardbaar voor kleine en magere Aziaten maar voor ons is dit een marteltuig.  Geen plaats voor de voeten en geen plaats voor de knieën en een rit die drie kwart uur duurt. De vrachtwagens vertrekken de een na de andere en beginnen aan een rit die meer weg heeft van een race tegen de klok. De smalle betonweg is hobbelig en schudt ons flink door elkaar. De haarspeldbochten worden in rallystijl genomen en zwiepen ons de ene keer links de andere keer rechts. Soms is de helling duizelingwekkend stijl en het tempo blijft stevig.  We stoppen, we zijn ongeveer halfweg we moeten nu een reeks dalende vrachtwagens doorlaten.  Tijd om even recht te staan en de verkrampte voeten en knieën wat rust te gunnen.

Yangon  23 november

De weg naar de voormalige hoofdstad Yangon is amper 183 km lang maar met een gemiddelde snelheid van 32 km is het weeral donker voordat we ons hotel bereiken. Onderweg bezochten we nog wel de liggende Buda in Bagon. Elk soort weg hebben we onder de wielen gehad. Toen we op een baan met dubbele rijvakken kwam dachten we dat het nu wat sneller zou kunnen maar dat bleek niet zo.  Fietsers en brommers bezetten hoofdzakelijk de linker rijbaan we moeten ze dus rechts voorbij.

Yangon, vroeger Rangoon genoemd was tot 2005 de hoofdstad.  Ze telde toen iets minder dan  4.100.000 inwoners. De stad werd gesticht in het begin van de 11de eeuw als Dagon, het was toen een klein vissersdorpje gebouwd rond de Swedagon pagode. De Britten veroverden de stad in de eerste Anglo Birmese oorlog (1824 -1826) en gaven de stad terug aan de Birmese administratie na de oorlog.  De stad werd in 1841 verwoest door een brand. In 1852 veroverden de Britten tijdens de tweede Anglo Birmese oorlog, het volledige lager Burma grondgebied en maakten van Yangon een commerciële en politieke vestiging. In het begin van de twintigste eeuw hield Yangon op het vlak van infrastructuur en publieke diensten gelijke tred met Londen.
Na de onafhankelijkheid in 1948 werden de Engelse benamingen van straten en pleinen gewijzigd in meer nationalistische benoemingen en in 1989 veranderde de militaire Junta de Engelse naam van de stad in Yangon. De naamsveranderingen werden niet aanvaard door een groot deel van de bevolking, noch door nieuwsbureau ’s de BBC  het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Yangon was ook het centrum van de belangrijkste opstanden tegen de militaire Junta in 1974, 1988 en 2007. In 1988 stierven honderden zoniet duizend tijdens manifestaties.  In ‘The Saffron Revolution’ werden massa executies uitgevoerd op ongewapende burgers, studenten, monniken en journalisten.  De Junta gebruikte crematoria om de sporen van de gewelddaden uit te wissen.
In 2008 trof de orkaan Nargis de stad en verwoeste drie kwart van de industriële infrastructuur.  In 2005 verhuisden de administratieve diensten naar de nieuw hoofdstad Naypydaw een 320 km ten noorden van Yangon.

Yangon zou Yangon niet zijn waren er geen grote gouden pagodes. In het centrum van de stad bij het stadhuis bezoeken we de Sula pagode en bij de haven de Botataung (Hair relic) pagode. 

Er zijn er nog, maar de meest indrukwekkende is wel de Swedagon pagode. Botataung werd door de Engelsen destijds gebombardeerd en daardoor heeft men voor het eerst de schatkamers binnen de stupa kunnen zien.  Ze is terug opgebouwd en nu is de enige pagode waarvan de binnenkamers te bezichtigen zijn.
Het spectaculairst is de Swedagon pagode juist voor de zonsondergang omdat het glinsterende goud tegen de blauwe hemel nog intenser straalt.  Reeds 600 jaar BC werd aan deze pagode gebouwd.  Het is maar in de 15de eeuw dat goud werd gebruikt om de stupa te bekleden.  De toenmalige koningin schonk haar gewicht aan goud dat dan tot bladgoud werd gelamineerd om de stupa te bekleden. Haar schoonzoon later deed nog beter door vier maal zijn gewicht aan goud te schenken.  Aardbevingen hebben de pagode meerdere malen beschadigd de klokken werden gestolen door de Portugezen en later ook door de Engelsen die er kanonnen wilden van maken. De zwaarste kwam er na de aardbeving van 1768 toen de top van de pagode naar beneden kwam. 
De toenmalige koning liet de stupa weer opbouwen tot de hoogte die hij nu heeft, 99 meter.  De pagode is in de twintigste eeuw ook het centrum geweest van politieke manifestaties. Ook wij Westerlingen komen onder de indruk van de pagode met de vele bouwwerken en houten tempels.  Het is een indrukwekkend en adembenemend geheel van tempels met in het midden de schitterende gouden stupa.  Voor het volk van Myanmar is dit de heiligste plek.

Naar Naipydaw, de nieuwe hoofdstad.

We hadden best nog wat langer willen blijven in Yangoon maar we hebben een strikt reisschema en daar mogen we hier in Myanmar niet van afwijken. Vandaag rijden we naar de nieuwe hoofdstad. Et wordt wat minder druk op de wegen als we de randsteden van Yangoon bereiken.  Ondertussen hebben we de auto’s een wasbeurt gegeven en pas een kilometer zijn we uit de autowasserij en een grote steen platst tegen de voorruit.  Niet kapot maar opnieuw een grote beschadiging.  Hopelijk kunnen we dit nog in Myanmar laten repareren.
Zawzaw – onze gids – woont langs de route die we moeten nemen en ons gezelschap wordt vriendelijk uitgenodigd kennis te nemen met zijn echtgenote en twee dochters. We worden ook nog getrakteerd op een middagmaal.

Spijtig dat we geen gebruik van het zwembad kunnen maken we moeten verder.  Over de brede lanen rijden we naar wat het centrum van de stad zou moeten zijn. Dit kunstmatige eerbetoon aan de gloriedagen van de militaire junta (die sinds de Tweede Wereldoorlog in Myanmar aan de macht is) heeft alles wat een 21e-eeuwse hoofdstad hoort te hebben: rijen met torenhoge hotels, grandioze musea en achtbaanssnelwegen. Er is maar één ding dat deze hoofdstad onderscheidt van alle andere hoofdsteden: er lijkt niemand te wonen.  De bouw van de stad heeft miljarden gekost (30 miljard € tot nog toe) en nog steeds wordt er geld ingepompt ten koste van voorzieningen die de bevolking hard nodig heeft. De vertaling van Naipydaw is “Koningszetel”.  Waarom die “Koningszetel” juist hier moet zijn in een kale vlakte heeft te maken met de vrees van de toenmalige opper chef. Yangoon lag te dicht bij de zee en zou kunnen verzwolgen worden door amfibieën. De nieuwe hoofdstad meer strategisch gelegen in het centrum van het land ligt ver van zee en dus buiten het bereik van de amfibieën.  

Het parlement hebben we niet mogen zien om een of andere reden. Over de lege monsterbrede zeven rijvaksweg rijden we naar de nieuwe pagode. Deze pagode is een kopij van de Shwedagon pagode van Yangoon, de spits is hier ook 99 meter hoog.  Naast de voet van de  pagode worden een drietal witte olifanten gevangen gehouden.

Zawzaw bidt bij de Nan ter bescherming van de automobilisten. Prompt krijgen we een gewijde tak op onze FJ

We vaarden terug onder een stralende blauwe lucht - maar het was wel frisjes

De verzamelde rijst wordt uitgegoten op een zeil

Wijn in Myanmar

Na onze uitstap op het meer gisteren is het vandaag een rustige dag.  Chris en Jos (Jos senior JS)  geven forfait voor ons bezoek aan de warm water bronnen.  Wij en Jos junior  (JJ) hebben ons in het warme, rijk aan mineralen water, lang  laten weken.

We brachten een bezoekje aan een warmwater bron: Kaung Daing. Zalig!!!

De grot met de meer dan 8.000 Boeddha’s.
Weer moeten we verder.  Wij zijn op weg naar een nog hoger gelegen plaats Kalaw.  De Britten  verkozen destijds deze plek om de hitte van de laagvlakten te ontvluchten.  Kalaw ligt in een massief op 1.400 meter hoog.  Maar voor we richting Kalaw rijden is er nog Pindaya.  In Pindaya is een grot waar meer dan 8.000 grote kleine Boeddha beelden staan.  Zoals bij de Shwedagon pagode hoeven we niet veel te klimmen.  Ook hier zijn liften geïnstalleerd die ons tot aan de ingang van de grot brengen. Het schouwspel in de grot is overweldigend.  Langs een doolhof van gangetjes en trappen lopen we tussen de grote en kleine Boedha’s.  Bij ieder beeld staat een naamplaatje en diegenen die wij kunnen lezen (Latijns schrift) zijn schenkingen van Europeanen en Amerikanen. 8.700 beelden zijn er momenteel  al en zo te zien is er nog plaats voor meer.

Volgens de legende schuilden er zeven feeën in de grot, voor een onweer. De uitgang van de grot werd afgesloten door een reuzenspin. Een dappere prins schoot de spin dood en mocht uit dankbaarheid huwen met de jongste fee. Alle inwoners uit de omtrek zouden afstammelingen zijn van de Fee en de Prins

De mooie Buddha bij het binnenkomen van de Cave

Van Kalaw etappeplaats naar Mandalay

Het dorp was al bekend bij de Britten in de koloniale periode omwille van zijn koele lucht.  Vandaag is het een vertrekplaats van diegenen die een trekking van twee nachten en drie dagen willen ondernemen naar het Inle meer. Slapen onderweg gebeurt in kloosters.
Voor ons is het etappe plaats op weg naar Mandalay. December is een van de koelste maanden in Myanmar en dank zij de hoogte van 1400 meter is het ook hier behoorlijk fris. Onze gids Zawzaw beweert dat de temperatuur zelfs tot het vriespunt kan dalen. Voor we de weg naar Mandalay verder naar het noorden (250 km) aanvatten klimmen we nog even naar de top van een nabij liggende heuvel waar, hoe kan het anders, een pagode is gebouwd.

Vijftig kilometer dalen we langs tal van haarspeldbochten en zien de temperatuur geleidelijk oplopen tot de 30° die we vooraleer we de hoogvlakte bereiketen, gewend waren in Myanmar. De weg is smal en ook hier wordt op vele plaatsen aan de wegen gewerkt. Omdat vrouwen goedkoper zijn (3,5$ per dag versus 4$) dan een man zijn het merendeel van de arbeiders aan de weg vrouwen.  Zij brengen in kleine mandjes op het hoofd steenslag en zand aan.  Een enkele machine is beschikbaar, een pletwals. Al de andere werken worden met de hand uitgevoerd. En dat mag je wel letterlijk nemen, want het zand wordt met de blote hand over de vers gegoten pek verspreid. Een paar dagen geleden zagen we zelfs mannen die asfalt met de hand aanbrachten op het te herstellen wegdek!

Mandalay met zijn wondermooie gouden Pagodas

We zijn voor donker in Mandalay de tweede grootste stad van Birma.  We blijven hier drie nachten.

Ming guh la ba (wil zeggen hallo in het Birmees) zeggen we telkens we over een boot klauteren en geholpen worden door de bootmensen. Uiteindelijk na de vijfde evenwichtsoefening bereiken we de boot waarmee we naar een eiland op de brede waterweg willen varen. Een rustige tocht van drie kwartier en we kunnen langs een geïmproviseerde steiger de boot verlaten.  Een wiebelende plank en twee man die een bamboestok vasthouden die als reling dient.  We staan op de zanderige oever van het eiland Mingun die bij het regenseizoen onder water staat.  Onmiddellijk worden we omringd door ossenkar drijvers en chauffeurs van driewielige mototaxi’s. Twee ossenkarren voor ons vijf hebben we nodig. We slagen erin een betere prijs te onderhandelen en klauteren onze karren in.  De kar is niet meer dan een plank overdekt met een bamboehuif op twee grote met ijzer beslagen karrewielen.  Op de plank liggen matten. Twee ossen trekken de kar .  Om de kar in evenwicht te houden moet ik zo ver mogelijk vooraan zitten dat is bijna met mijn neus op het achterwerk van een van de ossen,  de handen stevig in een van de lussen vastgemaakt boven aan de bamboe huif.

Zo hobbelen we in het stof naar een eerste bezienswaardigheid de tweede grootste klok – de Mingun bell - van de wereld. 90 ton gegoten in het jaar 1808. De klok had moeten dienen om in de allergrootste pagode te hangen.  De bouw van die pagode is gestopt 1838 na een aardbeving die de bouw gedeeltelijk verwoestte.   De sokkel werd 50 m hoog. Vanhier trekken we met onze ossenkar verder naar de witte pagode, Hsinbyume Paya.

De Maha Myat Muni Paya is de tweede heiligste plaats in Birma. Het is de pagode met de gouden Boeddha  en de robijnen.  Hoewel het beeld vervormd is door de vele lagen bladgoud worden nog elke dag door de vele pelgrims extra goudstickers aangebracht.  We hadden het geluk dat tijdens ons bezoek er een offergave plaats vond.  Piekfijn uitgedoste dames in kleurrijke kledij dragen geschenken naar het klooster uit dankbaarheid voor een geslaagde oogst. Dat levert mooie plaatjes.

Royal Palace, het vroeger koninklijke paleis in het centrum van de stad is een kopij van wat er oorspronkelijk heeft gestaan.  Het immens grote omwalde en ommuurde complex werd tijdens de tweede wereldoorlog plat gelegd door de Japanners.  Nu is het geheel een militair domein de herbouwde paleizen hebben dingend een opknapbeurt nodig.  Met paard en koets hebben we het  Shwenandaw klooster bezocht. Vroeger was het deel van een koninklijk paleis.  Op het einde van de 19de eeuw werd het verhuisd naar zijn huidige locatie.  Het is het enige gebouw van het paleis dat overeind bleef tijdens de bombardementen van tweede weeldoorlog.  Het gebouw is volledig uit teak opgetrokken en bezit prachtige ingewikkelde houtsnijwerken. 

Mandalay hill – 230 meter hoog – is omringd door kloosters, op de top een pagode de plek is een must voor een mooie zonsondergang  ook de langste teak brug de ” U-bein brug” is een idyllische mysterieuze plek bij zonsondergang. De 1.200 meter lange brug is de langste houten brug ter wereld en werd gebouwd in 1870.

In Mandalay vonden we na veel rijden en lang zoeken uiteindelijk een reparateur voor de voorruit van de FJ.  De reparatie werd uitgevoerd langs de kant van de weg daar stonden ook twee bamboe zetels waar ik ondertussen kon relaxen terwijl een negentien jarige monteur de ster en de halve cirkel beschadiging probeerde weg te werken.  De cirkelvormige kras die een andere werkplaats had gemaakt om de spanning uit het beschadigd glas te halen kon niet meer ongedaan worden gemaakt.

Entrepreneurship in Birma

Aan de overkant van de aardeweg staan we in een koekjesbakkerij en kunnen nauwelijks onze ogen geloven.  Vloer uit gestampte aarde. In het eerste lokaal ligt de voorraad bloem in zakken van 40 kilogram. Daarnaast op een klein bamboe verhoog zitten gehurkte vrouwen, zij verpakken de koekjes die in het lokaal ernaast worden gemaakt. In dat lokaal staan twee stenen ovens zonder schouw, ervoor staat een soort mixer om het deeg te mixen. De mixer heeft meer weg van een verfmenger dan van een een hygiënisch toestel om deeg te mengen.  De mixer wordt normaal elektrisch aangedreven maar er is een voorziening om door te kunnen werken tijdens de frequente stroomonderbrekingen. Een lawaaierige en roet proestende diesel monocylinder dient hier als aandrijfaggregaat.

New Bagan

Ons hotel ligt in een nieuwe wijk die New Bagan wordt genoemd.  De overheid heeft in 1990 de mensen verhuisd van Bagan naar een plek wat verder van de rivier die nu New Bagan wordt genoemd.  Van oud  Bagan naar New Bagan rijden we kilometers lang tussen velden bezaaid met stenen pagodes.  Er waren er oorspronkelijk meer dan 5.700 en nu zijn er na een aantal aardbevingen nog maar 2.700. Zij werden gebouwd tussen de 10de en 13de  eeuw.

De schitterende Shwe Zigon Pagoda

zonsondergang gezien vanop de Shwe San Taw Pagode

Mount Popa

Het waren er 777.  Dat is het aantal trappen, dat zoals steeds bij heiligdommen hier,  blootvoets moeten beklommen worden om op de top van een vulkanische uitstulping van 150 meter hoog  te komen. Op de top van die rotsformatie is een klooster gebouwd met blinkende gouden pagode.   De rotsformatie zelf ligt op de flank van een bijna 2.000 meter hoge uitgedoofde vulkaan, Mount Popa. Het zicht van het klooster op de top en het zicht vanop de top is spectaculair.

Op weg naar Monywa

Klein kan je dat niet noemen. Vanaf de sokkel meet hij 85 m hoog

Monywa
De laatste toeristenstad op de weg naar de Indische grens.  Het is een handelsstad en in de nabije omgeving is er de kopermijn.   Zoals meestal in Centraal Azië lopen ook her de Chinezen weg met de rijkdommen van het “bevriende” land.  Vroeger gebeurde de ontginning op een primitieve ambachtelijke manier door de lokale bevolking zelf.  Nu graven reuze machines het erts uit de bergen en de open mijnen in de omgeving ervan. De hele immens grote site is omheind door prikkeldraad en op regelmatige afstanden staan wachttorens.  Er is geen lokale tewerkstelling alles gebeurt door de Chinezen. Naar het schijnt verschenen de Chinezen onaangekondigd op een dag.  De Myanmar regering had de bevolking niet eens op de hoogte gebracht!

Wij zijn de mijnexploiatie voorbijgereden op weg naar grotten.  Een 45 km van Monywa zijn er de  Hypo Win Daung grotten.  In de kalkrotsen werden 492 Boeddha kamers uitgehouwen tussen de 14de en de 18de eeuw. De grotten zijn vroeger vaak door antiekjagers bezocht.  Geen enkele van die grotten zijn meer dan een paar meters diep en veel van hen zijn juist groot genoeg voor een enkel beeld.  Maar er zijn ook twee grotten met mooi gestructureerde gekleurde muurschilderingen.  Er is nog veel werk aan de winkel om het complex te restaureren.

Lieve krijgt prompt een kus van een heel lief meisje

De laatste dagen in Myanmar

We hebben vanochtend in Monywa afscheid genomen van onze reisvrienden Chris en Jos en Jos.  Zij keren terug naar Yangoon door middel van bus en trein.  Wij moeten naar Tamu naar de Indiase grens.

We hebben net getankt want we zijn weer op een normale weg. De laatste 40 kilometer zou vlot moeten gaan maar het begint al te donkeren.  Wij rijden langs een kronkelende stroom richting Kalimeo.  Bij de vijf en twintigste brug of was het de vijf en dertigste is de de brug afgesloten voor verkeer.  Het is al donker.  Er is een niet gemarkeerde dienstweg niet breder dan 3 meter waar alle verkeer door moet.  Gelukkig is hier niet veel autoverkeer.  We moeten door de rivier en vlak daarna zitten we even vast want er is een vrachtwagen die onze kant op moet. Uiteindelijk komen we zonder schrammen of blutsen aan in het hotel, en dat ziet er nieuw uit. Zawzaw is uitgeput!
Het gebied rond Kalimeo is anders dan wat we tot nog toe zagen. Het landschap is anders en de mensen zijn anders.  Wij zijn bij het Shin volk.  In ons hotel staat een kerstboom, de Shin zijn christen.

Tamu is de stad/dorp  aan de grens waar we morgen zullen doorsteken naar Indië.  Vanaf dan moeten we weer zelf onze route plannen want eens over de grens zijn we weer alleen. Naar Calcutta – daar nemen we het vliegtuig terug naar België voor twee weken - zijn dat nog 1.600 km volgens de ene kaart en 2.200 km volgens de andere…?

Tamu en de grens.
Van Kalimeo naar Tamu is het slechts 123 km.  Net buiten Kalimeo is er nog een heilige Boeddhistische plaats.  Dat zal dan wel de laatste zijn die wij zullen bezocht hebben in Myanmar.  Een honderdtal jaar geleden zagen dorpsbewoners een teak boom stroomopwaarts drijven.  Dit kon alleen te wijten zijn aan een magische kracht.  Later werd de boom uit de rivier gehaald.  Er werden langs vier zijden Boeddha’s in gegraveerd.  Die kolos staat nu in een gebouw op de top van een kleine heuvel.
De asfalt weg waarop we rijden is van goede kwaliteit en is niet gemaakt door vrouwen maar wel door machines. We rijden van de ene smalle metalen brug naar de andere,  de ene al wat lawaaieriger dan de andere. We rijden naar het noorden en links is een bergmassief dat is ook de grens met Indië vormt. Op een paar vrachtwagens en een paar aftandse bussen na is er alleen in de dorpen motoren  verkeer. Meestal zijn het zwarte 125 cc machines gemaakt in China.  Ze kosten hier amper 400$!

Wij zijn vroeg in de namiddag in Tamu.  Eerst nog een tankstation vinden want we hebben nog wat Kiats over en de benzine schijnt hier in Birma goedkoper te zijn dan in Indië.  Na veel vragen vinden we een pomp achter een gesloten hek.  Dank zij Zawzaw lukt het ons toch de tank vol te laten lopen. Het is duidelijk dat hier nog niet veel overlanders zijn voorbijgekomen want nog nergens zijn we zo aangestaard geweest.
11 december we zijn vroeg ut de veren straks gaan we over de grens. Gisteren zijn we al bij de douane voorbij geweest nu is er nog immigratie. Ook dat is geen probleem. Alles werd prima geregeld door Zawzaw.  Over een smal bruggetje komen we in het grensgebied. Dat zijn de laatste meters in Birma. We zullen dit land blijven herinneren als het land van de gouden tempels en pagodes maar ook het land van een uiterst respectvolle en vriendelijke bevolking die op vele plaatsen in grote armoede moet leven maar niettegenstaande opgewekt en met de lach op het gezicht door het leven gaat.  Een groter contrast met de verzuurde gemeenschappen in Europa is nauwelijks voor te stellen!

Het zijn wij die op ons beurt Dank U wel zeggen omdat we dit prachtig land mochten bezoeken